Startpagina Mechanisatie

Je spuitmachine: de handleiding toepassen verhoogt je veiligheid

Landbouwers en loonwerkers beschikken vaak over grote machines. Eén daarvan is de spuitmachine. Bij het aankoppelen van de machine en het maken van de spuitvloeistof, is een ongeval sneller gebeurd dan je denkt. De handleiding lezen is een goede voorbereiding op veilig werken, deze toepassen is noodzakelijk.

Leestijd : 6 min

H et gebrek aan kennis, maar ook nonchalance van degene die de trekker en de machine gebruikt, leidt te vaak tot ongevallen. Jammer genoeg met soms onherstelbare lichamelijke schade of zelfs de dood tot gevolg. Om dit te voorkomen is het lezen van een gebruiksaanwijzing en het toepassen ervan heel belangrijk. Daarnaast word je bij het spuiten ook geconfronteerd met de mogelijke gevaren van de middelen die gebruikt worden. Garandeer je eigen veiligheid door bij elke stap van het spuiten, de veiligheidsmaatregelen goed op te volgen.

Naar aanleiding van een bijscholing fytolicentie voor Volsog (Verbond voor loonsproeiers) bracht directeur van het PCLT Geert Chys enkele belangrijke aandachtspunten bij het werken met de spuitmachine.

Codex welzijn

Nog voor men in de tractor stapt, zijn er een aantal zaken waar een bedrijfsleider rekening mee moet houden. Zeker als die met personeel werkt, is het belangrijk om de werknemer te wijzen op de nodige veiligheidsmaatregelen die hij/zij dient te respecteren. “Als werkgever moet je ook kunnen aantonen dat de werknemer theoretische en/of praktische vorming kreeg voor de taak die hij/zij moet doen. Als werkgever mag je de opleiding zelf geven, maar je kunt ook beroep doen op een opleidingscentrum zoals het PCLT”, vertelt Geert Chys.

Wanneer een werknemer met machines rijdt, dan voert hij een veiligheidsfunctie uit. Bijgevolg moet hij beschikken over een medische keuring. “Opgelet met het nemen van bepaalde medicijnen. Ze kunnen bij gebruik er voor zorgen dat je medische geschiktheid niet geldig is,” klinkt het. Anderzijds heeft de werknemer ook zijn verantwoordelijkheden. Bovendien moet je minstens 18 jaar zijn. “Het is dus niet zo dat je baas voor alles opdraait wat fout loopt”, vertelt Geert. “De werknemer wordt geacht de machines en het materiaal correct te gebruiken, persoonlijk beschermingsmiddelen (PBM’s) degelijk toe te passen en ongevallen te melden. Opgelet met jobstudenten! Die mogen niet werken met trekkers en machines. Ze mogen er wel mee op de openbare weg rijden als ze over een G-rijbewijs beschikken! Dit is een dubieuze zaak in de wet!” volgens de directeur.

Lees het bedieningshandboek

Hoe je veilig moet omgaan met de trekker en machine, staat beschreven in de handleiding. “Lees dit door om voldoende kennis te hebben. Pas de tips ook toe, zo kun je al veel ongevallen vermijden! Vind je de handleiding niet meer terug, dan kan je die vaak ook digitaal verkrijgen”, klinkt het. Een belangrijk punt is dat alle nodige veiligheidsstickers zowel op de trekker als op de machine aanwezig zijn. Ze moeten duidelijk leesbaar zijn.

Enkele algemene maar toch wel belangrijke zaken waar weinig aandacht aan besteed wordt, zijn: Zorg voor een voldoende verluchte loods. Uitlaatgassen zijn schadelijk. Verwijder de sleutels van de trekker, zodat kinderen er niet mee weg geraken. Trek de handrem op als je de trekker verlaat. Hoe stap je veilig af van uw trekker?

Ervaring en bekendheid met de tractor zijn noodzakelijk om hem te besturen. Zelfs de meest simpele handelingen zoals de cabine betreden en verlaten, kunnen voor ongevallen zorgen.

Veel fouten bij betreden en verlaten van de cabine

De correcte manier van op- en afstappen is trouwens de meest ergonomische. Je moet steeds op 3 plaatsen contact maken. “Er zijn handgrepen en een trap aanwezig, maak er dan ook maximaal gebruik van”, aldus Chys. Bij het betreden en verlaten, moet je je met je gezicht altijd naar de trekker of machine richten. Je moet dus altijd achterwaarts afstappen, ook al verleiden schuine opstapjes om dat niet te doen!”, waarschuwt de PCLT-directeur.

Van de tractor springen, is slecht voor de rug. Je rug ervaart dan 9 keer je eigen gewicht. Je buik- en rugspieren zijn belangrijk om dat op te vangen. Bij een getraind persoon kan dat, maar wordt het toch afgeraden. Daarnaast zijn de rugspieren na een lange rit totaal verzwakt en niet in staat om de schok op te vangen Ten slotte bestaat de kans dat je bij de landing op een onstabiele grond je voeten verzwikt of zelfs je benen breekt,”, vertelt hij.

Ga je met de tractor de weg op, dan is de gordel verplicht. Dit is trouwens verplicht voor alle mobiele arbeidsmiddelen die hiermee uitgerust zijn. Gsm-gebruik is verboden in het verkeer. Hoewel 30 à 40 km per uur niet zo snel lijkt, kunnen er toch dodelijke ongevallen gebeuren. De veiligheidscabine kan veel opvangen, maar bij kantelen kunnen ramen breken en dan ben je als bestuurder een ongeleid projectiel ook al denk je van “Ik hou mij wel vast aan mijn stuur!” Is er geen tweede zitje aanwezig in de tractor, dan is het verboden om iemand extra te vervoeren. Na de rit is het nodig het contact uit te zetten, de handrem aan te trekken en de sleutel mee te nemen. “Zeker met kinderen op het bedrijf is dat belangrijk.

Veiligheid bij aankoppelen spuitmachine

Ook bij het aankoppelen van de spuitmachine, of die gedragen of getrokken is, is veilig en proper werken de boodschap. Veiligheidshandschoenen gebruiken bij het aankoppelen, is geen overbodige luxe gezien de vetten en oliën die ermee gepaard gaan niet, goed zijn voor de huid. “Aandoeningen zijn eczeem, acne tot zelfs plaatselijk afsterven van weefsel”, waarschuwt Geert. “Er wordt geïnvesteerd in een prachtige cabine, jammer dat de bedieningsknoppen na enkele weken zwart zien van het vet en het vuil!”

Controleer ook alle onderdelen zoals kogels, koppelstukken en veiligheidspennen. Vervang ze tijdig. Een gedragen machine verliezen, kan grote gevolgen hebben. “Oud ijzer is geld waard, uw leven is onbetaalbaar”, lacht hij. Zie ook dat alles past. “Dat bijvoorbeeld de kogels en vanghaken van dezelfde categorie zijn om de veiligheid op de weg en het veld te garanderen.”

Kogel  ‘buitendiameter  Cat 2’ is te klein voor vanghaak  ‘Cat 3’: dit is  gevaarlijk.
Kogel ‘buitendiameter Cat 2’ is te klein voor vanghaak ‘Cat 3’: dit is gevaarlijk. - Foto: PCLT

Voor beginners, maar ook voor experten, heeft Geert Chys een stappenplan opgesteld voor het aankoppelen van de spuitmachine (zie kader). Het volgen van de procedure in het bedieningshandboek is een goede leidraad. “Dubbelcheck alles in dit proces: zorg dat alles goed vastgemaakt en vergrendeld is… Bij het gebruik van een steunpoot of loopwiel op onverharde grond raad ik ook aan een metalen plaat of stempelplaten eronder te plaatsen zodat de machine niet verzakt”, tipt hij.

Rij bij het aankoppelen tot op een halve meter van de spuitmachine en koppel alle leidingen, kabels en aftakas met de trekker. Pik daarna de machine op in de  hefinrichting.
Rij bij het aankoppelen tot op een halve meter van de spuitmachine en koppel alle leidingen, kabels en aftakas met de trekker. Pik daarna de machine op in de hefinrichting. - Foto: PCLT

Met de spuitmachine op de weg

Moet je met de spuitmachine eerst op de openbare weg voordat je op je percelen kan werken, zie dan dat je spuittoestellen goed ingeklapt zijn. “Het is niet de eerste keer dat een spuittoestel tegen een brug botst”, klinkt het. Heb weet van de hoogte (max. 4 m) en breedte (max. 2,55 m) van je tractor en spuitmachine en zorg dat de spiegels proper zijn voor een goede zichtbaarheid. Rijd je in een tractor met een moderne cabine – een volledig gesloten cabine dus – moet je er ook voor zorgen dat je jaarlijks de koolfilters vervangt. “Zo’n filter kan gemakkelijk 145 euro kosten, maar op schone lucht en een goede gezondheid mag je niet besparen.”

Zeer belangrijk is de koppeling van de remmen in de trekker, zodat de bestuurder op de 4 wielen remt. “Zijn de remmen niet gekoppeld, dan bestaat het risico bij een noodstop dat je enkel op het linker- of rechterwiel remt waardoor de trekker onbestuurbaar wordt.” Ten slotte moet de spoorvolging van een getrokken spuit uitgeschakeld worden om kantelen van de sproeier te vermijden bij het nemen van een bocht. “Zeker als je te snel je bocht neemt, is met ingeschakelde spoorvolging het kantelgevaar groot omdat de machine een grotere bocht maakt!”, geeft hij mee.

Bescherm je tegen spuitvloeistof

Om de spuitvloeistof aan te maken, is aangepaste bescherming nodig. Herbruikbare handschoenen zijn best van nitril of neopreen en met polsboord. Je vindt er ook het symbool op dat weergeeft dat ze geschikt zijn voor chemische middelen. Latex handschoenen zijn niet geschikt. Er bestaan ook wegwerphandschoenen. “Koop ze waar je je producten aankoopt, dan heb je zeker de juiste mee”, tipt Geert Ghys. Handschoenen draag je om je handen te beschermen, spoel eerst je handschoenen af vooraleer je ze uittrekt. Verwijder ze door de buitenkant van de handschoenen niet aan te raken (zie instructies ‘verwijderen handschoenen’). Het gebruik van handschoenen wordt best gecombineerd met laarzen, een kunststof overall en veiligheidsbril om voor 99% beschermd te zijn. “Het beste is natuurlijk het gebruik van een Face Shield/masker om volledig beschermd te zijn.”

1. Trek de handschoenen uit door ze binnenstebuiten te keren; 2. Trek de andere handschoen uit met de hand nog in de eerste handschoen; 3. Houd de handschoenen alleen aan
 de binnenzijde vast; 4. Veilig weggooien
1. Trek de handschoenen uit door ze binnenstebuiten te keren; 2. Trek de andere handschoen uit met de hand nog in de eerste handschoen; 3. Houd de handschoenen alleen aan de binnenzijde vast; 4. Veilig weggooien

1. Trek één van de handschoenen gedeeltelijk uit (alleen het vingergedeelte); 2. Met de hand nog steeds in de eerste handschoen, trek de andere uit tot aan de pols; 3. Steek de duim zonder handschoen in het bovenste gedeelte van de tweede handschoen; 4. Strek de hand uit en houd de handschoenen alleen aan de binnenzijde vast.
1. Trek één van de handschoenen gedeeltelijk uit (alleen het vingergedeelte); 2. Met de hand nog steeds in de eerste handschoen, trek de andere uit tot aan de pols; 3. Steek de duim zonder handschoen in het bovenste gedeelte van de tweede handschoen; 4. Strek de hand uit en houd de handschoenen alleen aan de binnenzijde vast. - Foto: Phytofar

Over de specificaties is de expert precies: “Laarzen moeten waterdicht zijn. Kies je voor een masker, dan zijn de betere die met stoffilter en/of gasfilter. Als bescherming voor kleding is een gewone overall of schort voldoende.” Is het herbruikbaar, dan is vaak wassen aangeraden. Kies voor een waterdichte overall die beschermt tegen chemische stoffen met bestendigheid tegen aerosolen. Regelmatig lichamelijk contact met fytoproducten kan op de lange duur aanleiding geven tot kanker.

Marlies Vleugels

Lees ook in Mechanisatie

Meer artikelen bekijken