La Ferme des Grands Près: We focussen op kwaliteit en onafhankelijkheid

Achteraf bekeken zijn Bernadette en Jean-Yves tevreden over de keuzes die ze hebben gemaakt.
Achteraf bekeken zijn Bernadette en Jean-Yves tevreden over de keuzes die ze hebben gemaakt. - Foto: DJ

Toen het koppel in 2000 het familiebedrijf overnam, moesten ze een keuze maken: “Wat in die tijd geld opbracht in de landbouw, was het bietenquotum. Dat van ons was echter heel beperkt. Onze boerderij had ook vee op dat moment, maar ik wilde niet echt die richting uit. We wilden meer contact met de natuur en waren op zoek naar iets wat ons een echte meerwaarde bood”, legt Bernadette uit. Na een grondige analyse overwoog het koppel aanvankelijk om te kiezen voor industriële groenten: “We beseften echter dat je zwaar moest investeren om te kunnen beginnen, zonder de rendabiliteit van de teelten echt goed te kennen. Daarom kozen we ervoor om groenten te telen voor de versmarkt. Je werkt dan op kleinere schaal en neemt minder financiële risico's in vergelijking met industriële teelten, waarbij dure machines moeten worden afgeschreven”, vult Jean-Yves aan.

Volume en herkomst: een nieuwe invalshoek

In 2001 begon het koppel op een klein deel van het bedrijf aan biologische landbouw te doen: “Er was op dat moment geen vraag naar lokale producten. De herkomst van het product speelde alleen in de bio-assortimenten een rol. Om het verschil te maken bij de groothandelaars, moest je bio aanbieden. Het is trouwens onze zoektocht naar afzetmarkten die ons naar de biolandbouw heeft geleid.”

Bij de teelt van groenten moet je in de eerste plaats je afzetmarkt verzekeren.
Bij de teelt van groenten moet je in de eerste plaats je afzetmarkt verzekeren. - Foto: DJ

Tegelijk pakte het koppel ook uit met een nieuwe productiewijze: “We hadden heel snel door dat we niet op dezelfde manier te werk konden gaan als bij akkerbouw. Daar weet je immers dat je je oogst altijd kunt verkopen. Is de kwaliteit minder, dan ligt de prijs lager, maar alles raakt verkocht. Bij de teelt van groenten moet je in de eerste plaats je afzetmarkt verzekeren. Dat gebeurt stap per stap. Je leert uit je fouten en moet snel kunnen schakelen, want als je product niet van topkwaliteit is, zullen tweedeklasproducten de arbeid nauwelijks betalen. We leerden spreken over aren in plaats van over hectaren en we breidden beetje bij beetje uit toen wij verzekerd waren van afzetmogelijkheden en de teelt onder de knie kregen”, leggen ze uit.

Vandaag verbouwt La Ferme des Grands Prés 7,5 ha biologische broccoli, venkel, bloemkool, spinazie en sla voor de versmarkt. “We planten elke week van april tot eind juli en oogsten van juni tot november, soms zelfs tot in december. De hoeveelheden zijn intussen te groot voor de directe verkoop, en dus werken we met groothandelaars. Die keuze houdt ook verband met onze oorspronkelijke familiale en professionele context. We wilden een zekere levenskwaliteit behouden. Mensen kwamen tenslotte niet naar de boerderij voor een bloemkool, maar wel voor een bakje aardbeien. Vroeger dachten we zelfs niet aan een winkel voor onze basisproducten. Vandaag is het wellicht het overwegen waard, maar intussen is onze afzetmarkt groot genoeg.”

De sla, bloemkool, broccoli, venkel en spinazie worden biologisch geteeld.
De sla, bloemkool, broccoli, venkel en spinazie worden biologisch geteeld. - Foto: DJ

Een kijk van buitenaf dankzij de winkel

La Ferme des Grands Prés verkoopt wel degelijk rechtstreeks aan de klant, maar alleen aardbeien en asperges. De winkel is dan ook enkel open tijdens de maanden april, mei en juni. “Een winkel vergt een zekere investering en er moet ook altijd iemand aanwezig zijn. Je besteedt die activiteit bovendien liever niet uit aan iemand anders. De klant wil immers een gezicht plakken op het product en wij geven ook graag uitleg over de teelt. De reacties van de klanten zijn voor ons trouwens heel interessant. Wij zijn soms zo gefocust op wat we doen, dat een kijk van buitenaf erg nuttig kan zijn. We krijgen dan bijvoorbeeld naïeve vragen, die ons evenwel doen inzien wat de klanten precies willen. Het zou echter lastig worden om de winkel heel het jaar open te houden. Daarom hebben we besloten om het bij aardbeien en asperges te houden.”

20 jaar aardbeien

La Ferme des Grands Prés beschikt over 70 a waar op duurzame wijze aardbeien en ook asperges worden geteeld: “Dat is de manier die ik verkies, maar het is enkel rendabel met rechtstreekse verkoop. Duurzame landbouw is een te vaag concept voor externe verkooppunten waar gewerkt wordt met labels”, legt Jean-Yves uit. Het aardbeienaanbod van de boerderij is soms kleiner dan de vraag, maar de eigenaars hebben geen uitbreidingsplannen: “Het klinkt aanlokkelijk om de productie op te voeren, maar we houden het liever zo, omdat we het belangrijk vinden om de werklast onder controle te kunnen houden en om topkwaliteit te kunnen garanderen. We willen mooi rode en zoete aardbeien blijven aanbieden die correct geoogst zijn. Het is niet eenvoudig om bekwame medewerkers te vinden. Het plukken vergt toch zo’n 4 tot 5 uur per dag, maar met onze huidige organisatie kunnen we de taken van onze medewerkers afwisselen en mooi afstemmen op onze andere teelten.”

Om zeker te zijn van trouwe en tevreden klanten, die zich niet voor niets moeten verplaatsen, werkt de boerderij veelal op bestelling: “Op die manier weten de klanten precies wat ze zullen krijgen en kunnen wij ook de hoeveelheid inschatten die we moeten oogsten. Algemeen is het zo dat we 30% bovenop de bestellingen verkopen op regenachtige dagen en 50% meer op zonnige dagen. Van wat niet verkocht raakt, maken we confituur en er gaat ook een deel naar roomijsmakers.”

Variëteit met grote vruchten

Om logistieke problemen te vermijden en de oogst te vereenvoudigen, hebben Jean-Yves en Bernadette gekozen voor één ziektebestendige variëteit met grote vruchten.

“We planten de aardbeien op met plastic bedekte ruggen in de openlucht. In de lente groeit ook deel in serres om de oogst te spreiden. Tussen de ruggen gebruiken we stro om onkruid tegen te gaan, om te vermijden dat de vruchten in aanraking komen met de grond en om ervoor te zorgen dat ze ook onderaan mooi rood kleuren. We hebben gekozen voor een ras met grote vruchten, omdat dat eenvoudigweg minder tijd kost om te oogsten dan kleine vruchten. De grootte neemt echter af naarmate het seizoen vordert, en de vruchten worden ook zoeter. We vermijden om de aardbeien te irrigeren voor we ze oogsten, om de suikers niet te verdunnen.”

Er werd gekozen voor een ras met grote vruchten, omdat dat minder tijd kost om te oogsten dan kleine vruchten.
Er werd gekozen voor een ras met grote vruchten, omdat dat minder tijd kost om te oogsten dan kleine vruchten. - Foto: DJ

Dit jaar was de start van het seizoen uitzonderlijk door de late vorstdagen. “We moesten de aardbeien elke nacht afdekken om ze te beschermen tegen de kou. Daarna was het zaak om de doeken ‘s ochtends telkens te verwijderen, om de bloemen niet te beschadigen en om ervoor te zorgen dat ze bestoven konden worden door de bijen uit de kasten in de serres.”

15 jaar asperges

Op La Ferme des Grands Près worden ook groene asperges geteeld en verkocht: “We hebben onze eerste asperges zo'n 15 jaar geleden geplant, en die produceren nog altijd. In die tijd was het een vrij ongebruikelijke keuze. Onze klanten kenden het product niet echt, waardoor we er zelfs een ‘handleiding’ en recepten bijgaven toen we ze verkochten.”

De eerste asperges kunnen pas 3 jaar na het aanplanten geoogst worden. De scheuten (het eetbare gedeelte) komen begin april uit de grond en worden afgesneden wanneer ze de gewenste hoogte hebben bereikt. Een nieuwe scheut loopt dan ernaast opnieuw uit en zo gaat de oogst gaat verder. “Wanneer de plant in contact komt met zonlicht, begint ze chlorofyl te produceren en kleurt ze groen. Dit jaar hebben we echter ook paarse asperges geplant. We oogsten ze tot eind juni en daarna laten we de planten rusten, zodat ze de kans krijgen om nieuwe wortels aan te maken. Het loof van de aspergeplant kan een hoogte bereiken van wel 1,5 m. In de herfst sterft de plant bovengronds af en hakselen we alles. De resten laten we op de grond liggen als humus.”

Na het oogstseizoen groeien de asperges op natuurlijke wijze voort, waarna ze in het najaar bovengronds afsterven.
Na het oogstseizoen groeien de asperges op natuurlijke wijze voort, waarna ze in het najaar bovengronds afsterven. - Foto: La Ferme des Grands Prés

Het moet 12 °C zijn vooraleer de asperges beginnen te groeien. “Er is tijdens de 2 oogstmaanden altijd wel een periode met temperaturen onder het gemiddelde, waardoor de planten minder productief zijn, maar 2021 was het de eerste keer dat het zo lang zo koud was. We hebben toen zelfs geïnvesteerd in een tunnel om de groei een boost te geven. We kunnen ons seizoen wel een week rekken, maar meer ook niet. Het is dus moeilijk om dat in te halen.”

Pompoenen in het najaar

Tijdens de herfst kleuren de akkers van de boerderij oranje, dankzij de duurzame teelt van allerlei soorten pompoenen. “Onze pompoenenteelt dateert van dezelfde periode als onze biogroenten en onze aardbeien. Ook dat was een strategische keuze. De oogst kan namelijk niet mechanisch gebeuren, waardoor de teelt voor velen niet interessant is. Wij kunnen onze medewerkers op die manier heel het jaar door werkzekerheid bieden. Oorspronkelijk ging het om 50 a voor onze eigen winkel en voor tuincentra, maar vandaag beschikken we over 20 ha en leveren we vrijwel uitsluitend aan supermarkten.”

Zijn oorspronkelijke 50 a pompoenen heeft Jean-Yves intussen uitgebreid tot 20 ha.
Zijn oorspronkelijke 50 a pompoenen heeft Jean-Yves intussen uitgebreid tot 20 ha. - Foto: La Ferme des Grands Prés

Ze planten de pompoenen op ruggen met behulp van een aangepaste maïszaaimachine, zodat de planten niet in het water staan en omdat de rug sneller opwarmt. Voor een goede ontkieming is een temperatuur van 20 °C vereist. “Het moeilijkste aspect van de teelt is de onkruidbestrijding. En omdat er zo weinig pompoenen worden geteeld, is er ook niet veel onderzoek naar gedaan. We hebben daarom zelf een machine ontwikkeld om tussen de ruggen te schoffelen.” De planten worden geoogst vanaf eind augustus en ter plaatse opgeslagen. Daarna vertrekken ze geleidelijk naar de supermarkten.

En dat is niet alles ...

Om de bioteelten voldoende af te wisselen, werkt Jean-Yves ook samen met Land Farm & Men (of het merk Graine de Curieux) en verbouwt hij dit jaar kikkererwten.

De boerderij blijft ook actief in de akkerbouw, want ze hebben nog tientallen ha akkerbouwgewassen. "Ik besteed er echter veel minder tijd aan dan aan de groenteteelt, waardoor ik het eigenlijk meer beschouw als een hobby. Onze inkomsten halen we vooral uit onze groenten.”

Achteraf bekeken zijn Bernadette en Jean-Yves tevreden over de keuzes die ze hebben gemaakt. “We hadden het niet altijd bij het rechte eind, maar we zijn onafhankelijk kunnen blijven en geleidelijk geëvolueerd naar wat voor ons het beste systeem is. Het is een tip die we eigenlijk aan iedereen kunnen geven: analyseer je situatie en maak keuzes die je voldoende vrijheid geven. Die verschillen misschien van wat anderen doen, maar druisen niet in tegen wie je bent!”

Delphine Jaunard

Meest recent

Meest recent