Vertrouwde gewasbeschermingsmiddelen verdwijnen (p. 3), kosten rijzen de pan uit, internationale concurrentie houdt de prijzen voortdurend onder druk en consumenten verliezen de voeling met voedselproductie en gaan steeds hogere eisen stellen. Ten slotte krijgen ook milieu en klimaat het hard te verduren, met rechtstreekse impact op de landbouw.
We stevenen regelrecht af op een globale crisis, stelt professor Marjolein Visser op p. 4. Nee, we zijn de bocht weg van die crisis al aan het maken, klinkt het bij haar meer optimistische gesprekspartners. Een aantal landbouwers sturen actief richting meer en betere technologie. Die moet grootschalige, intensieve landbouw economisch en ecologisch duurzamer maken. Het Nederlandse Novifarm bijvoorbeeld groepeert vijf familiale akkerbouwbedrijven die hun bouwplan, mechanisatie en bedrijfsvoering combineren om concurrentieel te blijven én mee te zijn met de nieuwste snufjes.
Anderen laten de technologie voor wat ze is, en sturen doelbewust de andere kant uit. Tijs Boelens uit het Pajottenland maakt het beste van de beperkte oppervlakte die hij bewerkt dankzij hoogwaardige groenteteelt, directe afzet onder het biolabel en hard werk (p. 5). Deze tweede bocht betekent niet noodzakelijk terugplooien. De Leuvense boer Tom Troonbeeckx bijvoorbeeld liet zijn eigen zelfoogstbedrijf opgaan in een coöperatie met twee gelijkgezinde collega’s.
Rechtdoor is geen optie meer, maar de mogelijkheden om je route aan te passen zijn eindeloos. Wie denkt aan de toekomst van zijn bedrijf kan maar beter zelf de bocht nemen. De richting kan je zelf kiezen: er is plaats voor diversiteit. DC
