Startpagina Uw stem

Bijen en bieten kunnen in België samenleven

Ons land wil uitstel vragen voor de toepassing van het Europees verbod op een bepaald soort “pesticiden”, de zogenaamde neonicotinoïden, in de bieten- en ook de cichoreiteelt. Zowel politici als Natuurpunt laten hun licht op de kwestie schijnen.

Leestijd : 3 min

De vertegenwoordiger van deze laatste vindt zelfs, allicht in volle Wereldbeker-euforie, dat er dringend nood is aan een stevige schop onder de kont van de sector.

Spreken we eerst misschien af om voortaan de weinig sympathiek klinkende term “pesticiden” te vervangen door “gewasbeschermingsmiddelen”. Want daar gaat het om. De Belgische bietplanters vinden in deze neonicotinoïden momenteel het enige afdoende antwoord op bepaalde virussen en ongedierte die hun teelt bedreigen. De toepassing ervan is dus bittere noodzaak. Tenzij de bietenteelt (en de suikerindustrie) in België geen plaats meer krijgt. Dan moet men wel de vraag durven stellen of de aanvoer van bieten, suikerriet en suiker uit andere landen en continenten een meer duurzame aanpak is.

Waarom zijn deze neonicotinoïden - waarmee de zaden zeer gericht en in minimale doses omhuld worden - dan zo belangrijk voor onze bietentelers? Ze vormen de best mogelijk beschikbare bescherming tegen de vergelingsziekte. Die kan, door het typisch maritieme klimaat, in onze streken uitbreken. Dan gaat tot meer dan de helft van de aanplant verloren.

Voor bijen, andere bestuivers en nuttige insecten is een verbod alvast met zekerheid een stap achteruit. De zaadbehandeling moet vervangen worden door herhaalde bladinsecticidebespuitingen. Deze zijn weinig effectief tegen bladluizen wegens resistenties. Met neonicotinoïden in de zaadomhulling komt er, door het gebruik van mechanische zaaimachines, geen stof in de lucht vrij. Bladbespuitingen daarentegen zijn risicovoller voor de landbouwers, de bestuivers, de nuttige insecten en het milieu. En ze zijn minder doeltreffend.

Geen alternatief

Er bestaat bovendien geen valabel alternatief, niet nu en ook niet op middellange termijn. Onderzoek loopt, maar vergt tijd. Bietentelers moeten hiervoor rekenen op de fyto-industrie, op het eigen onderzoeksinstituut KBIVB en ook op de overheid, om research en ontwikkeling te ondersteunen. Genetische verbetering van bieten en cichorei is daarbij een piste. Met de huidige lage suikerbiet- en suikerprijzen, lijken bio-bieten dan weer voorlopig een niche-product te blijven, met een erg onzekere rendabiliteit.

Neonicotinoïden in de zaadomhulling aanbrengen, is dus de actueel best beschikbare techniek. En, in tegenstelling tot wat sommigen graag beweren, is het momenteel evenmin onomstotelijk bewezen dat ze, zo toegepast, voor bijen desastreuze gevolgen hebben. Dat zou enkel zo zijn als de neonicotinoïden lang genoeg en in voldoende hoge concentraties in de grond aanwezig blijven. En dan nog eens, opnieuw in betekenisvolle hoeveelheden, via opname door bloeiende gewassen die na de bieten aangeplant worden, bijen en andere bestuivers bedreigen. Dat risico kan desgevallend verlicht worden door geen bloeiende gewassen na suikerbieten uit te zaaien.

De specifieke realiteit van de neonicotinoïden in de suikerbiet- en cichoreiteelt is dus heel wat genuanceerder dan de verbanden met het dalend aantal bijen die nogal kort-door-de-bocht gelegd worden. En dan hebben we het nog niet gehad over gsm-straling of de varroa-mijt waarmee de bijenpopulatie ook af te rekenen krijgt.

Wij zijn tenslotte niet doof en blind voor de vragen en soms zelfs de angst in de samenleving rond gewasbeschermingsmiddelen en hun impact op mens, fauna en flora. Niet voor niets reduceerden de bietplanters de afgelopen dertig jaar het gebruik van die producten met twee derde. Een breed gedragen, ambitieus, maar pragmatisch actieplan is geen overbodige luxe. Hierbij dan ook een warme oproep aan de diverse stakeholders om rechtsteeks met elkaar in dialoog te gaan, eerder dan welgemikte schoppen uit te delen.

Peter Haegeman, secretaris-generaal Confederatie van de Belgische Bietenplanters

Lees ook in Uw stem

Meer artikelen bekijken