Hoe hard mogen of moeten we gaan in het bejagen van everzwijnen? Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) vraagt om de inzet van de grote middelen, net zoals in Tsjechië waar naar verluidt het leger werd ingezet voor deze taak. Minister Schauvliege verwijst ook naar Tsjechië als een na te volgen voorbeeld, al wil ze de jacht in Vlaanderen planmatiger aanpakken.
Geen paniek
Afrikaanse varkenspest was het onderwerp van de Commisie Landbouw en de Commissie Leefmilieu van het Vlaams parlement. Minister Schauvliege kreeg er de vraag of Vlaanderen klaar is mochten er ook bij ons besmette everzwijnen worden gevonden. Het antwoord was positief. De Vlaamse aanpak zal dezelfde zijn dan de Waals aanpak, die op haar beur geïnspireerd wordt door het Tsjechische voorbeeld. Betrokken gebieden worden hermetisch afgesloten en de toegang wordt beperkt. Wél wil ze een bedachtzame aanpak voor de jacht op everzwijnen. “Alle experts zijn het er over eens dat het geen zin zou hebben om in de afgesloten zone naar een snelle vernietiging van everzwijnen te streven. Bij massale jacht gaan de dieren zich verspreiden. We moeten de rust laten waar die is.”
De minister is ook beducht voor het effect dat paniekmaatregelen zouden kunnen hebben in de buitenlandse handel. “We zijn paraat mocht er zich in Vlaanderen iets voordoen. We moeten maatregelen nemen die tonen dat we de situatie onder controle hebben, maar het slechtste wat we kunnen doen is paniek laten zien. Het is zoeken naar een evenwicht tussen de communciatie dat we met stevige maatregelen alles onder controle hebben enderzijds en het vermijden van paniek die andere landen zouden kunnen misbruiken om handel te blokkeren anderzijds.”
Meer everzwijnen
In Vlaanderen zijn er heel wat everzwijnen. In West- en Oost-Vlaanderen is de populatie beperkt. “De populatie is er ook goed onder controle te houden. Wat West-Vlaanderen betreft was er al eerder gepland om de populatie zoveel mogelijk in te perken”, aldus minister Schauvliege.
Het is anders in de provincie Limburg en Antwerpen. Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) weet niet hoeveel everzwijnen er zich nu in deze provincies bevinden. Wel is zeker dat de populatie er de voorbije jaren is toegenomen.
Hele jaar jacht
Vandaag is er al een ruime bejaging van het everzwijn mogelijk. “Qua middelen is Vlaanderen een van de meest vrije regio’s van Europa, waar gedurende het hele jaar de jacht op everzwijn kan worden uitgeoefend, ook ‘s nachts via bijzondere bejaging, en waar zo goed als alle middelen die niet zijn verboden kunnen worden ingezet”, aldus Schauvliege.
Bejaging is er niet alleen gewenst voor de bestrijding van Afrikaanse varkenpest, maar ook om schade aan landbouwgebied en particuliere tuinen tegen te gaan. Ook verkeersveiligheid is een argument om de everzwijnpopulatie onder controle te houden.
Vorig jaar zouden er 700 everzwijnen geschoten zijn. “We zetten hier verder op in en gaan zelfs intensiever werken om de populatie onder controle te houden en schade te beperken. De druk op de everzwijnenpopulatie wordt opgevoerd.”
Uitroeien onmogelijk
Volgens de ministers raden experts aan om de everzwijnpopulatie zo veel mogelijk in te dijken. Het volledig uitroeien van de populatie wordt als onwenselijk en onmogelijk gezien. Voor Antwerpen en Limburg heeft de minister aan de gouverneurs gevraagd om de diverse lokale beheeracties voor everzwijnen binnen hun provincie op het terrein te coördineren en toe te zien op de realisatie van de engagementen die daar genomen zijn.
Terreinbeheerders moeten mee
Minister Schauvliege wil dat er in de gezamenlijke aanpak met alle actoren in Limburg en Antwerpen nog een tandje wordt bijgestoken. De eigenaars van de gronden vormen een cruciale partner in de gezamenlijke aanpak. “Het is de bedoeling dat we snel een concreet actieplan opstellen en vooral dat we de neuzen in dezelfde richting krijgen. Er zijn een aantal knelpunten op het terrein, zoals eigenaars die niet toelaten dat op hun terrein wordt gejaagd. Dat zijn dan vooral terreinbeherende verenigingen. Ook zij zullen rond de tafel worden gezet om dit zo snel mogelijk aan te pakken. Indien we bepaalde terreinen niet kunnen betreden of bejagen, kunnen we eigenlijk niet tot een deftig bheeer overgaan.”
Juridische stappen
Hoe de Afrikaanse varkenspest in ons land is gekomen, is nog onduidelijk. Volgens Schauvliege vermoedt de Europese Commissie dat het gegaan is via ongewild transport van besmet vlees. Minister Schauvliege benadrukte dat er geen enkel gevaar is voor de volksgezondheid. Bovendien is ons land in theorie zijn status ‘Vrij van Afrikaanse varkenspest’ nog steeds niet kwijt. In de praktijk hebben dertien landen al hun handel in varkensvlees met ons land geblokkeerd. Sommige van die landen hebben hiertoe het recht volgens de handelsakkoorden die ze met ons land hebben, andere niet. “In die gevallen kunnen we zeker juridische stappen zetten”, aldus de minister. “En als er landen zijn die vanuit commerciële redenen proberen misbruik te maken van de situatie om de prijzen drukken, dan is dat iets wat niet kan.” Vanuit het federale niveau worden er ook gesprekken gestart met de betrokken landen om deblokkages te bekomen.
44 varkenshouders met VLIF
Ook op het vlak van preventie bij varkensbedrijven wil de Vlaamse overheid het niveau verhogen. 44 varkenshouders hebben een aanvraag voor VLIF-steun ingediend om te investeren in bioveiligheidsmaatregelen om de verspreiding van varkenspest tegen te gaan. Het gaat onder meer om hygiënesassen, omheiningen en andere voorzineningen. Zij zullen samen zo’n 360.000 € steun krijgen. Leden van de Vlaamse administratie werd gevraagd hun aanwezigheid op varkensbedrijven tot een noodzakelijk minimum te herleiden. Ook de transportsector en jagers worden gesensibiliseerd om op een correcte manier om te gaan met het aanwezige risico.
Niet snel weg
Bij de commissieleden en de minister was de bezorgdheid voor de economische situatie van de varkensbedrijven aanwezig. Vlaanderen zal bij Europa blijven aandringen om een systeem op poten te zetten waarin Vlaamse varkenshouders tegemoet kan gekomen worden in de schade die ze lijden. “We moeten ons echter ook realiseren dat Afrikaanse varkenspest niet snel weg zal zijn. Stel dat er geen meer bijkomen, dan volgt er nog een hele periode tot wanneer we mogen zeggen dat het land vrij is van Afrikaanse varkenspest. Dat is geen leuke boodschap, maar we moeten er ons wel van bewust zijn.
