Het coronavirus en de import van varkensvlees in China

China is in de ban van virussen: enerzijds van de (dierlijke) Afrikaanse varkenspest (AVP) en anderzijds ook van het (humane) coronavirus. De gevolgen van AVP op de terugslag van de Chinese varkenshouderij en de positieve gevolgen daarvan op de EU-varkenshouderij zijn bekend.

Impact op de economie

Op korte termijn lijkt er bij ons geen vuiltje aan de lucht, op de langere termijn liggen de kaarten anders. Enerzijds omdat de Afrikaanse varkenspest in Europa verder naar het westen lijkt op te rukken (nu al in Polen, dichtbij de Duitse grens) en anderzijds is er dat coronavirus dat druk zet op het gedrag van Chinese varkensvleesimporteurs.

Naast het effect van het virus op de gezondheid en het openbaar leven van de Chinese bevolking, heeft het coronavirus ook een impact op de economie. Het virus in combinatie met het Chinees nieuwjaar en de verlengde schoolvakantie leidt tot problemen door de opstapeling van containers in de zeehavens.

“Het Chinees nieuwjaar en de angst voor besmetting zou er volgens sommige bronnen toe hebben geleid dat havens op slechts 20% van hun capaciteit draaien. Bijkomend werd er in de 60 dagen voor het Chinees nieuwjaar en de uitbraak van het virus massaal veel vlees en gevogelte ingevoerd, waardoor de havens hoogstwaarschijnlijk op hun maximale capaciteit zaten”, bevestigt Joris Coenen, manager bij VLAM, het Vlaams centrum voor agro- en visserijmarketing.

In december ging dat om 550.000 ton, wat overeenkomt met ongeveer 25.000 containers. Dat is een stijging van 75% ten opzichte van het vorige jaar. Voor ingevoerd varkensvlees was de EU in 2019 de belangrijkste leverancier. Spanje, Denemarken, Duitsland en Nederland zijn samen goed voor 74% van het volume. In die landen wordt de situatie in China met argus-ogen bekeken. Maar het aanzuigeffect van China creëert onrechtstreeks kansen voor varkensboeren in België en andere EU-lidstaten.

Volle koelhuizen

“Gezien China deze grote hoeveelheden op dit moment niet lijkt te kunnen verwerken, ontstaat echter een bottleneck bij de havens en koelhuizen. Een havencomplex kan immers maar een bepaald volume aan gekoelde containers lossen en verwerken. Dit zou voor problemen kunnen zorgen, maar hoogst waarschijnlijk enkel op korte termijn”, aldus Joris Coenen.

Prijs blijft extreem hoog

“Het binnenlands aanbod is door de AVP-crisis krap, maar de Chinese bewoners moeten gevoed blijven, en de vraag naar voedsel blijft dus groot. Uit de wekelijkse marktprijzen, gerapporteerd door het ministerie van Agricultuur in China, blijkt dat de prijs voor Chinees varkensvlees al het hele najaar extreem hoog is. Heel wat hoger dan de prijzen in de rest van de wereld. Ingevoerd varkensvlees is op dit moment dus zonder meer de goedkoopste optie.”

“Zodra de havens opnieuw op volle capaciteit draaien en de grote hoeveelheid geïmporteerd vlees en gevogelte kunnen verwerken, zal de situatie in China zich hoogst waarschijnlijk normaliseren”, zegt Joris Coenen. “De Chinese economie vertoont tekenen van afkoeling, het virus zou deze nog extra kunnen vertragen. Dat betekent een zwakkere consumptievraag voor alle goederen en diensten, wat wereldwijd voelbaar zal zijn.” Minder consumptie van varkensvlees in China, betekent minder EU-import en mogelijk minder export van ons Vlaams varkensvlees naar andere EU-landen, die wel aan China mogen verkopen.

Vraag hoog in 2020

Op korte termijn is er dus een mogelijke, logistieke hapering, en aarzeling door importeurs die vrezen dat hun producten moeilijk aan land geraken. “Zo ook voor de vleesinvoer, die zoals gesteld, piekte eind 2019-begin 2020. Als de situatie snel weer genormaliseerd wordt, zal het effect beperkt blijven en op termijn nauwelijks gevolgen kennen.”

“Als dat niet het geval is, de actualiteit zal dat uitwijzen, zal de invoervraag op langere termijn onder druk komen te staan, met negatief gevolg voor de EU-vleesexport. Al is het voorlopig nog te vroeg om dat precies in te schatten. Maar, de Chinese invoervraag naar dierlijke eiwitten zal, historisch gezien, in 2020 wel heel hoog blijven. Dat is een gevolg van AVP in China, waardoor de productie meer dan de helft lager zal liggen dan voor de AVP uitbraken”, zegt VLAM-manager Joris Coenen.

Het aantal besmettingen met het coronavirus in China blijft wel stijgen. Tientallen steden werden afgesloten en meer dan 45 miljoen Chinezen leven in quarantaine. Maar de epidemie moet ook in perspectief gezien worden. Zo overleeft vandaag 98% de ziekte. Nu het openbaar leven zo goed als stilstaat in deze steden, wordt de voedselvoorraad in vraag gesteld. Sommige bronnen op sociale media zeggen dat er voldoende voorraad is, andere stellen dat de tekorten zich stilaan laten blijken. De E-commerce in China, nu al goed voor 18% van de detailhandel, ondervindt een boost. Daarop wordt meer en meer verse voeding verkocht.