Bioveiligheid krijgt nodige aandacht bij aankoop gelten

Dierengezondheidszorg (DGZ) vatte het onderzoek samen.

Aankoop en transport

43% van de ondervraagde varkenshouders kopen geen dieren aan. De varkenshouders die dat wel doen, kopen bijna allemaal gelten aan van hetzelfdeherkomstbedrijf (zie figuur 1). Door niet bij meerdere herkomstbedrijven aan te kopen, beperken ze het risico op insleep van dierziekten. Bovendien houden bijna alle varkenshouders rekening met de gezondheidsstatus van de dieren die ze aankopen.

Een groot deel van de ondervraagde varkenshouders besteedt ook bijzondere aandacht aan het transport van de dieren, omdat ook dat een risico kan inhouden bij het verspreiden van dierziekten. Zo vragen de varkenshouders bijvoorbeeld transport dat uitsluitend gebruikt wordt voor vervoer van gelten, dat elke keer gereinigd en ontsmet wordt of staan ze erop om als eerste van de dag of zelfs als eerste van de week bediend te worden.

Quarantaine

Varkenshouders die gelten aankopen voorzien bijna allemaal een quarantaineperiode (figuur 2) die gemiddeld 42 dagen duurt. Sommigen maken hiervoor gebruik van een afdeling in een stal waar ook andere dieren aanwezig zijn. Vaak is de quarantaine echter een aparte stal en soms zelfs een aparte locatie. Zo kunnen de aangekochte dieren strikt gescheiden worden van de reeds aanwezige dieren. Om ook indirect contact via bijvoorbeeld laarzen of kledij zoveel mogelijk te beperken, hebben meer dan de helft van de varkenshouders een aparte hygiënesluis voor de quarantainestal.

Vaccinatie

De belangrijkste en meest toegepaste adaptatiemethode is vaccinatie. Alle bedrijven die gelten aankopen, vaccineren ze (figuur 2). Het aantal ziektekiemen waartegen gevaccineerd wordt varieert van 2 tot 12. De vaccinaties worden uitgevoerd op het bedrijf zelf, al dan niet in combinatie met één of meerdere vaccinaties op het bedrijf van herkomst. Ruim de helft van de bedrijven passen naast vaccinatie ook andere adaptatiemaatregelen toe. De meest gebruikte zijn de gelten in contact brengen met mest van biggen uit de kraamstal of reforme zeugen in de quarantaine brengen.

Slechts weinig varkenshouders maken gebruik van de quarantaineperiode om de gelten te testen op de aanwezigheid van ziekteverwerkers. Jammer, want deze testen kunnen enerzijds eventueel subklinisch aanwezige infecties opsporen en anderzijds inzicht bieden in de afweerstatus van de dieren. Bovendien kan de dierenarts op basis van de testresultaten advies geven om vaccinatie en adaptatie gerichter in te zetten.

Advies

Aangezien aankoop van dieren één van de grootste bioveiligheidsrisico’s vormt, luidt het advies: koop geen of zo weinig mogelijk dieren aan. Is de aankoop van dieren, bijvoorbeeld jonge gelten, toch noodzakelijk? Neem dan altijd de gepaste voorzorgsmaatregelen!