Campagne EuroFoodArt (deel 1): ooit Plate de Florenville en Pâté gaumais geproefd?

De toer kadert in een nieuwe campagne EuroFoodArt, met als slogan ‘Europese topkwaliteit is kunst’. Met de steun van Europa, en in België door Apaq-W, worden van 2021 tot 2023 13 producten gepromoot via diverse acties, zoals degustaties in winkels, social media, enzovoort. In Wallonië zijn er 11 producten met een BOB (Beschermde Oorsprongsbenaming) en BGA (Beschermde Geografische Aanduiding) label. Het BOB-label garandeert dat alle stadia van de productie en de verwerking van het product plaatsvinden in een bepaald geografisch gebied. Het BGA-label is gelinkt aan de streek en betekent dat minstens één van de stappen tijdens de productie, verwerking of bereiding plaatsvindt in het gebied van oorsprong. Het zijn kwaliteitslabels die in 1992 door Europa werden gecreëerd om de geografische oorsprong en knowhow van Europese streekproducten te erkennen en te garanderen. Op die manier kan de consument zeker zijn van de kwaliteit en de authenticiteit van elk product, en worden ze beschermd tegen namaak.

We startten de toer in Florenville voor de Pâté gaumais en de Plate de Florenville.

Plate de Florenville, BGA

Plate de Florenville is sinds 2015 erkend als Beschermde Geografische Aanduiding (BGA). Het ras kwam niet in aanmerking voor BOB aangezien de aardappelen worden vermeerderd in Bretagne. Het geografisch gebied van ‘Plate de Florenville BGA’ komt overeen met Belgisch-Lotharingen, een streek in het uiterste zuiden van België. Uit geologisch en landbouwkundig standpunt wordt deze streek ook wel ‘Région jurassique’ genoemd, de enige regio in België die dateert uit het Mesozoïcum (252 tot 66 miljoen jaar geleden).

Plate de Florenville BGA is best zeldzaam. Vandaag telen slechts 4 aardappelboeren deze middellate tot late variëteit. Het is een langwerpige, regelmatige en wat afgeplatte knol. De teelt van deze aardappel vertegenwoordigt tussen 12 en 25 ha landbouwgrond, met een opbrengst tussen 12 en 25 ton per ha. De helft van de productie wordt rechtstreeks verkocht door de producenten zelf en de andere helft is te koop via het traditionele circuit (supermarkten).

Plate de Florenville BGA is een vastkokende aardappel van het aardappelras Rosa en perfect om te koken. De aardappel heeft een subtiele smaak met toetsen van hazelnoot en zijn fijne en smeuïge textuur zorgt ervoor dat deze aardappel zowel geliefd is door gewone families als door chefs van de beste restaurants.

Voor de teelt van Plate de Florenville BGA moeten aardappelboeren strikte protocollen volgen. Zo moeten de percelen aangegeven en gecontroleerd worden vóór de teelt. Alle zorg die tijdens de teelt aan de aardappelvelden worden besteed, worden door de aardappelboeren geregistreerd en vervolgens gecontroleerd door de certificerende instantie. Na de oogst wordt elk lot geanalyseerd, om te controleren of de aardappelkwaliteit voldoet aan het kwaliteitshandvest.

Op bezoek bij Edmond Victor et Fils Ets.

Eén van de landbouwbedrijven die bedreven is met de teelt van Plate de Florenville, is Edmond Victor et Fils Ets. Ze verkopen de aardappel niet aan de industrie, maar krijgen ze wel kwijt aan restaurants. Het ras kost ook typisch wat meer dan de gewone aardappel. “Goed aan de knol is dat het minder suiker bevat dan bijvoorbeeld een Nicola. Ik noem het wel eens de dieetaardappel. Verder slorpen ze geen vet op, maar ze krijgen bij het bakken nog wel een korst. Het is lekker in bijvoorbeeld een salade, maar is minder geschikt voor puree”, klinkt het.

Pâté gaumais, BGA

In het zuiden van België, in de streek van de Gaume – je raadt het al – kan je Pâté gaumais BGA degusteren. De sfeer is er wat zuiders en de regio bezit ook een microklimaat. Zowel in de zomer als in de winter is het er steeds warmer dan in de rest van het land. Door dit mild klimaat wordt deze streek wel eens de Belgische Provence genoemd.

Pâté gaumais is een taart van gebakken gistdeeg gevuld met varkensvlees. Het werd voor het eerst gemaakt in de 19e eeuw. Sinds 2001 bezit de vleespastei een Beschermde Geografische Aanduiding (BGA). Dat betekent dat het enkel in de streek van de Gaume gemaakt mag worden en dat alle stappen van het recept moeten nauwkeurig gevolgd worden, van de bereiding van het varkensvlees tot het bakken van het deeg in de oven. Het varkensvlees wordt eerst 1 of 2 dagen gemarineerd in witte wijn of in azijn met kruiden en specerijen. De producenten moeten zich houden aan een ingrediëntenlijst, maar er zijn variaties toegelaten, zoals voor de marinades. Sedert Pâte gaumais door Europa erkend werd als BGA, is de productie ervan in een 15-tal jaar gestegen van 30.000 naar 100.000 vleespasteien per jaar.

Het is één van de weinige producten die in België algemeen heel moeilijk te kopen is. Het gerecht ontstond omdat er in de Ardennen veel varkensvlees was, en bakkers en patissiers uit de nabije regio wilden hier ook graag mee aan de slag.

Op bezoek bij Salaisons Blaise

Een van de producenten van Paté gaumais is Salaisons Blaise, die daarnaast ook worst, pasteien en hammen maakt.

De vleespastei is een niet te onderschatten product en vult de maag sneller dan je denkt. Hoewel de taart er niet zo groot uitziet, kan eentje ervan al 3 mensen voeden. Het kan zowel warm als koud gegeten worden. Het gerecht kan gegeten worden met een fris slaatje.