Eerste biggen voor grootste biovarkensstal van België

Stefan Goethaert, algemeen directeur Fine Food, Private Label en Retail Services bij Colruyt Group, verklaart waarom het bedrijf ruim twee jaar geleden aan dit project begon: “Colruyt Group zet in op lokale producten. Biologisch varkensvlees voerden we noodgedwongen in. Dat wilden we veranderen.”

Nieuwe stallen, nieuw concept

Met vertrouwde leveranciers en actoren in de varkensketen Hapro en Delavi zocht het bedrijf naar Belgische varkenshouders die wilden overschakelen naar bio. Daar was niet veel enthousiasme voor, nog het minst in Vlaanderen. Hapro besloot dan maar zelf de stap te zetten. Het bedrijf besloot vier oude vleesvarkenstallen af te breken om ruimte te maken voor een nieuw concept, dat bio en grootschaligheid combineert. Zo richtte het de fysieke tak van zusterbedrijf BioVar.be op.

De knowhow die BioVar.be verzamelde bij de bouw van de nieuwe stallen wil het bedrijf in de toekomst ten dienste stellen van eventuele omschakelaars in de varkenssector. In de toekomst wil het bedrijf ook zeugen en biggen leveren aan biologische varkensbedrijven. Wim Haeck is de zaakvoerder. “De site in Ruiselede had code oranje meegekregen (in het kader van Programmatorische Aanpak Stikstof). Met deze aanpak doen we het aantal dieren er dalen.”

“Veel moois te tonen”

Wim en collega’s gingen hoofdzakelijk in Denemarken en Duitsland voorbeelden bekijken en informatie vergaren. De bouw besloeg 200 dagen. “Toen de delfkranen al bezig waren, wisten we nog niet hoe de kraamstal er zou uitzien. Gedurende het hele project dachten onze leveranciers keihard met ons mee. We kregen voortdurend berichtjes met ‘Heb je daar al aan gedacht?’ en ‘Zou dit iets zijn?’ Heel fijn”, vertelt Haeck bevlogen.

“Mede dankzij vooroverleg verliep het vergunningstraject heel vlot”, voegt hij daar nog aan toe. Transparantie is belangrijk voor het bedrijf. Boven de zeugenstal is een zichtgang gebouwd, met aansluiting op een wandelpad dat naast het bedrijf loopt. “Zolang we geen vandalisme ondervinden blijft die deur gewoon open. Zo kan elke wandelaar op elk moment binnenkijken bij de zeugen. Als sector staan we dezer dagen in een slecht daglicht, maar eigenlijk hebben we veel moois te tonen.”

Tot 30 kg in kraamhok

Wat is er nu zo bijzonder aan de nieuwe stallen, naast de vereisten voor biologische varkenshouderij? De site is voorzien van zonnepanelen en een warmtepomp, en opereert energie- en zelfs waterneutraal. Een monorail staat in voor intern transport. “Ziekteversleping gebeurt vooral via de vloer”, meent Haeck. Verder is het bedrijf uitgerust met een mestschreepsysteem en voerstations met markering, selectie, weging en berigheidsdetectie.

De site zet sterk in op flexibiliteit. Er is geen aparte biggenopfok. Biggetjes blijven in de kraamstal tot ze 30 kg wegen. Het is de zeug die vertrekt. Dat verzacht de speendip, en maakt switchen tussen gesloten, half open en open bedrijfsvoering mogelijk. De hele site biedt plaats voor 100 zeugen met afmesten van alle biggen, of 500 zeugen zonder afmest. “Eigenlijk willen we op lange termijn naar een 100% zeugenbedrijf. In dat scenario mesten andere biologische varkenshouders de biggen af”, droomt Haeck.

Markt niet verstoren

Hoe lang die lange termijn duurt, hangt af van de markt, voegt hij nog toe. Op dit moment ziet het er goed uit: er is een grote vraag naar biologisch varkensvlees. Alle ketenactoren hoeden zich ervoor die vraagmarkt te verstoren. “Het is een kleine markt, die goed werkt. We moeten zorgen dat we ze niet bruskeren. Daarom hebben we met Colruyt afgesproken dat die stukken vlees niet ter vervanging komen van binnenlandse producenten. We gaan geen klanten afnemen van collega-biovarkenshouders. Hetzelfde geldt voor mestafzet: we zullen onze biomest niet presenteren aan bestaande bioboeren, maar aan omschakelaars”, belooft Haeck.

Lieve Vercauteren, directeur van BioForum, erkent dat er bezorgdheid is in de biosector, maar denkt dat die ongegrond is. “Met dit project vervangt Colruyt de import van biologisch varkensvlees. Op termijn wil BioVar.be biggen leveren, dat is alleen maar goed voor andere omschakelaars. Daarnaast vervult het bedrijf een voorbeeldfunctie, en kan het omschakelen makkelijker maken voor anderen.”

Grootschalig én bio

Bio-consumenten eten doorgaans weinig vlees. Is dit wel een segment met toekomst? “Het klopt dat vlees het kleinste segment uitmaakt in het hele bio-aanbod. Wie bio koopt, is zich ook vaker bewust van de nadelen van grote stallen. Bio gaat echter over het sluiten van kringlopen, en dat heeft niets te maken met schaal. Hier is goede communicatie nodig”, legt Vercauteren uit.

Volgens haar valt grootschaligheid wel degelijk te verzoenen met de principes van bio. Daarnaast vindt ze dat de biologische principes verder gaan dan de lastenboeken: “Net als andere bio-bedrijven doet BioVar.be nog extra inspanningen. Bio heeft een voortrekkersrol te vervullen. Tegelijk mogen we de instapdrempel niet te hoog maken.” Goethaert valt haar bij: “Voorloper blijven, voortdurend innoveren, dat is wat bio hoort te doen, zonder te vervallen in een debat over groot of klein.”

Vierkantsvermarkting als uitdaging

“100 zeugen? Dat zou ik eerder kleinschalig noemen”, knipoogt aanwezige conventionele varkenshouder Bart Vergote. “Omschakelen zie ik niet zitten, al toont BioVar.be dat het wel kan.” Hij vreest dat de consument niet wil betalen voor alle kostelijke extra’s die deze varkens krijgen. Ook voor de delen van het varken die niet in de supermarkt terechtkomen, is volgens hem geen meerprijs voor bio te krijgen.

Ook de partners van het bio-ketenproject kennen deze vrees. Slechts de helft van het varken belandt uiteindelijk in Colruyt of Bioplanet. “We werken nog aan de vierkantsvermarkting, het liefst onder bio-label. Er is geen pasklare oplossing. Beschouw dit als een open oproep: heeft iemand hier bioproducten van varkens nodig?”, klinkt het bij Kris De Laere van Delavi Tielt.

Een gedetailleerd verslag van de rondgang door de stallen volgt in een komende editie.

DC