Uitdagingen in de suikerbietenteelt

We geven hier dan ook een korte opsomming van wat je kan verwachten in 2019.

Zaadcoatings

Zaadcoating met de fungicide thiram stopt na 2019. Dit is een algemeen toegepast zaadfungicide met een brede werking. Het beschermt vooral tegen pythium en rhizoctonia. Het wordt dus een zoektocht naar alternatieve middelen om de kiemplantjes te beschermen in de toekomst. Vibrance 52FS (metalaxyl-M, fludioxonil en sedaxaan) en Tachigaren 70 WS (hymexazol) zijn reeds erkend.

Vanaf 2019 missen we een zeer belangrijke schakel in de bestrijding van vergelingsvirus in bieten. Nadat we begin jaren 90 er technisch in slaagden onze bietenteelt met zaadcoatings te beschermen, kenden we een vermindering van 95% aan actieve stof ten opzichte van de toen gebruikte granulaat toepassingen (Temik, Curater, Regent…).

We keren dus terug in de tijd. Er wordt ons opnieuw de ‘oude manier’, zijnde bladbehandelingen, opgedrongen. Meerdere bladbehandelingen zullen nodig zijn om alle virusdragende bladluizen te bestrijden. Of dit dan echt zo’n grote ‘milieuwinst’ is in deze teelt valt over te discussiëren. De insectenbescherming met Gaucho, Poncho en Cruiser die als zaadcoating ingezet werd, krijgt na een Europees totaalverbod op neonicotinoïden, nationaal een 120 dagen-regeling. Maar dat is verbonden met strenge teeltrotatie-eisen.

Bij de bieten zal het merendeel van de planters voor de Force (tefluthrin) behandeling kiezen aangezien het verder gebruik van de Poncho of Cruiser zaadcoating de keuze voor volgteelten moeilijk maakt. Twee jaar niet-bloeiende gewassen (cichorei, granen, kolen, wortelen, selder, prei, uien, schorseneer, spinazie, witloofwortelen) na de bietenteelt, gevolgd door nog eens drie jaar niet-bloeiende of niet-bij-attractieve teelten als aardappel, vlas of mais is geen eenvoudige combinatie.

Het positieve gevolg is dat de zaadprijs ongeveer  € 25/dosis zal dalen. Het negatieve gevolg is dat we met bladbehandelingen zullen moeten ingrijpen om bieten vrij te houden van belagers zoals bietenvlieg, bietenkever en vooral bladluizen. Bladluizen zijn overdragers van virusziekten. In bieten gaat het vooral over de vergelingsziekte, die minopbrengsten tot 40% als gevolg kunnen hebben.

Bij het gebruik van Force moeten we ons geen zorgen maken in de ondergrondse belagers zoals emelten, ritnaalden, duizend- en miljoenpoten en ondergrondse springstaarten en bietenkevers. De bovengrondse aardvlooien, bietenvlieg, luizen en bovengrondse springstaarten en bietenkevers worden door Force niet bestreden en verdienen dus vanaf dit jaar meer aandacht. Gelukkig hebben we hier nog voldoende erkende insecticiden in de bietenteelt. Karate, Pirimor, Okapi, Fury, Nexide, Decis, Bulldock, Perfekthion, en ook recent Teppeki zijn opties.

Eventuele schade van bietenkever en aardvlooi is vooral zichtbaar bij de jonge kiemplantjes aan het stengeltje en de blaadjes. Een grondige controle in de startfase is dus zeker nodig. Vanaf de eerste echte blaadjes is het opletten voor luizen. De meest voorkomende luis in bieten is de groene perzikbladluis. Die neem je waar op zonnige momenten in de namiddag op de frisgroene bietenblaadjes. Aantasting van bietenvlieg komt meestal voor bij iets grotere planten vanaf het tweede echte bladstadium.

Het beste advies is om bij de eerste naopkomstbehandeling, vanaf kiemlob-rozet stadium, reeds een goed en zachtwerkend insecticide tegen vooral kevers bij te voegen. Karate en eventueel Decis 15 EW kunnen in zowel suiker- als voederbiet. Bij de volgende onkruidbehandeling kan na controle eventueel gekozen worden voor Pirimor of opnieuw Karate of Decis. Wanneer de bieten de rij sluiten kan Perfekthion, dat vooral tegen bietenvlieg sterk is.

Vanaf zes blad (laatste onkruidbehandeling) gebruiken we beter een product met meer nawerking en die nuttigen maximaal spaart. Teppeki wordt best als laatste behandeling gekozen. Let op: dit middel kan slechts eenmaal per seizoen en enkel in suikerbiet. Bij de zaadcoatings rekenden we op een tiental weken bescherming tegen insecten. Een Teppeki-behandeling in zes-acht-bladstadium zou dus voldoende moeten zijn voor de rest van de teeltduur.

Onkruidbestrijding

Naast het verdwijnen van Pyramine (cloridazone) in 2020 en het onder druk staan van desmedifam (donker rood) en fenmedifam (rood) - waarover er in 2019 nog een beslissing moet vallen - kan er zich op gebied van onkruidbestrijding in de nabije toekomst een grote evolutie doorzetten. Er zal namelijk in de toekomst, waarschijnlijk reeds voor uitzaai 2020, de keuze kunnen gemaakt worden voor een ALS herbicide resistente variëteit(en). Deze technologie zal de naam Conviso Smart dragen. Dit is geen ggo-techniek maar een zuivere selectietechniek. De variëteiten zullen de naam SMART-ras dragen.

Bayer en KWS ontwikkelden namelijk rassen resistent voor enkele ALS-actieve stoffen. Maar ook andere zaadhuizen (SESVanderHave, Betaseed) zijn momenteel bezig met deze techniek. Het gaat over de moleculen thiëncarbazone-methyl en foramsulfuron. Deze laatste molecule zit nu reeds in maïs onder de naam Equipe. Beide moleculen zitten in Banteng TCMax en Monsoon Active TCMax. Conviso One is de nieuwe handelsnaam die beide moleculen in de juiste verhouding combineert en reeds erkend is voor toepassing in zowel suiker- als voederbieten in België en Nederland.

Uit proeven blijkt dat ook ethofumesaat (roepnaam Tramat), fenmedifam (roepnaam Betanal) en dimethenamide-p (Frontier Elite) moleculen nog steeds een duidelijke meerwaarde hebben bij het gebruik van deze ALS-moleculen in de bietenteelt, zodat het technisch gezien toch nog steeds de juiste adviseringen zal vragen. Alleen is er voor uitzaai 2019 nog geen enkel bietenras erkend. Om daarin te slagen moet het in proeven zijn meerwaarde op allerlei aspecten aantonen, en dit vooral naar ziekteresistentie, schotgevoeligheid, tarra en opbrengst. Vandaar dat er dan ook bij deze SMART-rassen een combinatie met aaltjesresistentie of rhizomanieresistentie ingebouwd wordt. De kostprijs van een dosis SMART-zaaizaden, de opbrengst van deze rassen en de technische advisering in combinatie met de andere erkende middelen: al deze factoren zullen belangrijk zijn in de populariteit van dit systeem.

LVC