Nog steeds geen IPA-akkoord 2023 bij Iscal
Op 4 oktober had er opnieuw een gesprek plaats tussen de bietenplanters en suikerfabrikant Iscal, met als doel, na een zoveelste poging, om een overeenkomst af te sluiten over de prijstabel IPA (Interprofessioneel Akkoord) 2023. Het overleg leek goed te eindigen, maar helaas …
Iscal had reeds vroeger aangegeven de prijstabel jaarlijks in overleg te willen vaststellen, rekening houdende met de te verwachten prijsontwikkelingen en de evolutie van diverse productiekosten, in het bijzonder van de energiekosten.
Langs planterszijde werd ervan uitgegaan dat, in een nieuwe omgeving met hoge suikerprijzen én sterk gestegen teeltproductiekosten, een herziening van de verdeling van de meerwaarde boven een suikerprijs van 500 euro noodzakelijk is. Tevens werd aangedrongen op een kostendekkende minimumprijs indien de suikerprijs opnieuw zou gaan dalen.
Waarom een hogere suikerbietprijs?
De IPA’s 2020 tot 2022 werden onderhandeld in een ‘andere omgeving’, waarbij lage suikerprijzen de insteek waren. Het doel was om een minstens kostendekkende teelt te kunnen verzekeren bij suikerprijzen tussen 410 en 470 euro/ton. Voor de campagne 2021 was de gemiddelde suikerverkoopprijs 430 euro, van 2018 tot 2020 was deze lager dan 400 euro, met als toegeving een iets lagere bietenprijs bij suikerprijzen hoger dan 500 euro.
Iedereen, ook de industrie, ging ervan uit dat suikerprijzen boven 600 euro voltooid verleden tijd waren, vandaar toen dit compromis tussen planters en fabrikant. De planters hadden een iets hogere suikerbietprijs en Iscal had meer zekerheid op voldoende bevoorrading.
Vandaag overtreffen de suikerverkoopprijzen vlot 800 tot 900 euro, wat Iscal vandaag reeds doet zeggen dat de gemiddelde verkoopprijs ruim boven de 700 euro zal liggen. Dat is een goede zaak voor fabrikant én planters, maar een billijke verdeling van de meerwaarde zou er het gevolg van moeten zijn.
Prijstabel
De prijstabel van 2022 was en is zeker geen verworven recht voor de fabrikant! Sinds de suikerhervorming in 2006 werden de IPA’s steeds onderhandeld op basis van een prijstabel, waarbij een hogere verdeling van de meerwaarde van toepassing is bij suikerprijzen boven 500 euro/ton.
Door de prijstabel van 2022, in combinatie met de hoge suikerprijzen, kan Iscal tijdens deze campagne onverwacht genieten van een onevenredig hoog aandeel in de suikerprijs ten nadele van de planters.
Het verschil in suikerbietprijs tussen de prijstabel 2019 en deze van 2022 loopt bij een suikerprijs van 730 euro op tot 7,56 euro/ton, hetzij +/- 10 mio euro ten voordele van Iscal! De plantersafgevaardigden wensten hier een correctie aan te brengen, rekening houdende met de gestegen productiekosten langs beide zijden.
Rendement onder druk
Een hogere suikerbietprijs is ook nodig, omdat aan de groei van de omzet/ha op basis van voortschrijdende genetica met stijgende opbrengsten/ha intussen een eind lijkt gekomen te zijn. Ook krijgt de teelt steeds meer te kampen met beperkingen op het vlak van gewasbescherming en onkruidbestrijding, waardoor het rendement extra onder druk staat. Tot slot blijft de suikerbietenteelt een risicovolle teelt waar de prijsvorming zeker rekening moet mee houden.
Onderhandelen gebeurt ook met het oog op de toekomst en op het verder aantrekkelijk houden van de teelt voor de generatie die klaarstaat om bedrijven over te nemen. Ook die zorg werd geuit naar aanleiding van de soms hevige discussies: ofwel garandeert de fabrikant een rendabele minimumprijs, wat Iscal steevast weigert, ofwel laat Iscal toe dat bedrijven reserves kunnen aanleggen in periodes met betere suikerprijzen, wat, zoals blijkt na het laatste overleg, Iscal nu ook onvoldoende toelaat.
Voorstel Iscal
Iscal stelde voor om de suikerbietprijs 2023 in vergelijking met de prijstabel 2022 vanaf een suikerprijs van 700 euro te doen stijgen. De planters wensten een stijging vanaf 500 euro. Na een omstandige motivatie van CEO Robert Torck, aanvaardden de planters het voorstel van Iscal, gekoppeld aan de volgende voorwaarden:
1) De overeengekomen nieuwe prijstabel moet ook van toepassing zijn voor de campagne 2022.
2) Het systeem van premies vroeg/laat en de afdekpremie moet vanaf 2023 geëvalueerd worden, vergezeld van een verhoging van het beschikbare budget met 1,3 mio euro (1 euro/ton).
3) De suikerbietprijstabel 2023 moet opnieuw geëvalueerd worden, mocht de energiekost bij Iscal onder 75 euro gasprijsequivalent liggen.
Verder wou Iscal er zich toe engageren:
4) om samen met de planters naar een evenwichtige oplossing te zoeken, met het oog op een minstens rendabele teelt ingeval de suikerbietprijs lager zou liggen dan 37 euro/ton à 17,5° S – dit is bij een suikerprijs onder 550 euro/ton.
5) om een werkgroep op te starten die moet bestuderen hoe de prijsonderhandelingen vanaf het IPA 2024 kunnen gebeuren op basis van objectieve criteria die betrekking hebben op de productiekosten van zowel suikerbieten als suiker.
Bovenstaande tabellen geven het verschil in suikerbietprijs/ton weer tussen de verschillende IPA’s bij wijzigende suikerprijzen. Het voorstel van Iscal, waar de planters uiteindelijk mee akkoord hadden kunnen gaan onder bijkomende voorwaarden, is duidelijk minimaal.
Ontgoocheling
Tot zover het overleg op 4 oktober, waar de uiteindelijke knoop zou worden doorgehakt door de grootste aandeelhouder. Deze besliste tot onze grote ontgoocheling om zo goed als geen rekening te houden met de resultaten van het overleg en stelde dat:
1) Terugkomen op een akkoord niet tot hun principes hoort.
2) de suikerbietprijs in 2023 zeer matig kan stijgen bij een suikerprijs vanaf 700 euro.
3) De premiepot kan opgetrokken worden met 0,6 mio euro (in plaats van de gevraagde 1,3 mio euro).
4) Er 0,3 mio euro uitgegeven zal worden aan SoilCapital om planters te begeleiden in het beheer van de koolstofproblematiek. Hierover was nooit met één woord gerept tijdens het overleg!
En nu?
De reactie van Iscal kwam hard aan bij de plantersafgevaardigden. Een meer dan billijk compromis werd zo goed als volledig van tafel geveegd. Iscal zit in een zetel, weet dat de huidige suikerprijs van de bietenteelt opnieuw een rendabele en winstgevende teelt heeft gemaakt én weet dat de planters vandaag niet zullen afhaken. Waarom zou de suikerbiet dan meer betaald moeten worden?
Er zal nu eerst nagegaan worden of verder overleg nog wel zin heeft. Het vertrouwen heeft alleszins opnieuw een deuk gekregen! Moeten we gaan voor (harde) actie? Wordt er opnieuw samen rond de tafel gezeten? Dit zal in de eerstvolgende dagen besproken en beslist worden.
Dit artikel samengevat: grote ontgoocheling bij de plantersafgevaardigden én een gebrek aan voldoende respect voor de grondstofleveranciers. Wordt vervolgd!
