Stal gebouwd in eigen beheer
De studiedagen over de moderne melkveestal werden telkens gevolgd door een bezoekje aan een recent gebouwde melkveestal. Landbouwleven wierp een blik in de stal van de familie Bernaerts in Kalmthout.
Jan en Kristin Bernaerts hebben een melkveebedrijf met momenteel 193 plaatsen. Aan de overzijde van de straat hebben ze ook een gesloten varkensbedrijf met 400 zeugen.
Zelf (ver)bouwen is een hobby
De melkveestal werd zowat volledig zelf gebouwd en ingericht. “We gingen er vanuit om met zo weinig mogelijk kosten een goed structureel concept te realiseren dat goed is voor het welzijn van de koeien zowel als van de boer. Door veel zelf te doen - van dakplaten leggen tot voederhekken lassen en ligboxen monteren - is dit behoorlijk gelukt. We doen dit graag, samen met familie en vrienden. Voor ons is het een soort hobby”, lacht Jan. De bouw duurde goed een jaar. De stal werd in 2013 in gebruik genomen.
Oorspronkelijk werd de stal gebouwd met 163 ligplaatsen met matrassen. Intussen werd uitgebreid met 30 boxen met waterbedden. Momenteel is er achteraan in de stal nog een opslagruimte voor stro, voeder en zaagsel. Hier kunnen nog 30 bijkomende boxen gemonteerd worden. Dan zal de stal een totale capaciteit van 223 melkkoeien hebben.
Keuze tussen matras of waterbed
De stal meet 80 m en is 38,8 m breed. Ze werd uitgevoerd in een 0+6+0-opstelling, zes rijen met aan de buitenkant telkens een voedergang. De open nok zit op 11,5 m hoogte en heeft opstaande randen, eronder werd een goot aangebracht.
De voedergangen zijn 4,5 m breed. “Dat is volgens mij voldoende als de koeien slechts aan één zijde hoeven te vreten”, vertelt Jan verder. “Voor het voerhek hebben we 1,5 m van de vloer gecoat. Tussen de loopgang en het voerhek zit 4 m, de andere gangen zijn 3 m breed. De dieren beschikken nu over 172 vreetplaatsen. Bij uitbreiding van de capaciteit neemt dit aantal ook toe.”
Er zijn drie rijen dubbele ligboxen van 5 m lengte. De ligboxen met matrassen meten 112 cm. Jan ziet geen groot verschil in gebruik tussen de boxen met matras of waterbed. Nochtans zijn die laatste 3 cm breder. De waterbedden zijn wel moeilijker te reinigen.
De knieboom, een plastic buis, ligt op 1,8 m van de achterrand van de box, de schoftboom op 1,19 cm horizontaal van de achterrand. Het ligbed ligt 20 cm hoger dan de roosters.
“We legden profielroosters van Van der Velde Beton. Na een drietal jaar vond ik ze te glad worden en lieten we ze in de andere richting slijpen om uitglijden te vermijden.”
De klimaatsturing gebeurt met windbreekgaas (96% dicht) van Vervaecke. Deze meet 3,80 m hoog. “De openingen worden aangestuurd op basis van wind, temperatuur en regen. Bij een stortbui of veel wind gaan de zeilen dicht. De zijkant van de stal ligt naar de overheersende windrichting (ZW). Aan deze zijde ligt ook wel een (eigen) bos, maar dit breekt ook felle wind.
Het licht sturen we via een lichtmeter. Als het donker wordt, gaan de lampen automatisch branden. Vanaf 22u switchen we naar nachtverlichting met vier tl-lampen. Om 5 u start de dagverlichting met achttien Agrilights. In het dak zitten vier rijen lichtplaten en via de open wanden stroomt weliswaar ook daglicht binnen.”
Stappenteller kunnen we niet missen
De koeien dragen allemaal een stappenteller. “Dat kunnen we niet meer missen”, stelt Jan. “Wij kunnen niet voortdurend in de stal aanwezig zijn omwille van de combinatie met de varkenstak. Voor het insemineren houden we dus volledig rekening met de waargenomen activiteiten door die stappentellers.
Jan en Kristin automatiseerden niet zoveel. “We hebben geen mestschuif of -robot. In één werkgang schuiven we de roosters proper en strooien de boxen in met zaagsel met een erg wendbare ‘rollmops’. Dat vergt slechts een kwartiertje per keer, terwijl de koeien in de wachtruimte staan. Als de stal op dat moment leeg is, reinigen we ook tweemaal per dag manueel de boxen.
Het voeder schuiven we bij met een tractor met een V-vorm. Dat doen we drie- tot viermaal per dag. Het voederen zelf doen we steeds ’s avonds met een voerwagen. Er staan ook zes krachtvoederautomaten in de stal.”
Vijf grote drinkbakken staan verspreid opgesteld. Ze zijn breed uitgevoerd en beschikken over voldoende debiet. Het water van de platenkoeler van de melk wordt naar alle drinkbakken gepompt. Hierdoor krijgen de koeien redelijk lauw water te drinken, wat vooral in de winter gunstig is voor de dieren.
Melkstal met vertrouwd systeem
De melkstal is een rapid-exit met tweemaal zestien plaatsen zij-aan-zij van het merk Fullwood Packo. “De besturing en software werden overgenomen uit onze oude melkstal, het systeem werkt uitermate goed en snel. Kristin en een vaste medewerkers kunnen – als alles vlot verloopt - 150 koeien per uur melken. Onze koeien halen een gemiddelde productie van 28 l. De techniek van de melkstal plaatsten we in de kelder. Dat verhoogt het arbeidsgemak en is hygiënisch.”
De retourgang van de melkstal ligt aan de zijkant. “Bij de selectiepoort worden de koeien geselecteerd als ze bijvoorbeeld geïnsemineerd, bekapt of behandeld moeten worden. Dat systeem werkt goed. Hierdoor moeten we geen koeien zoeken in de stal.”
Jan vindt een wachtruimte onmisbaar. De koeien gaan hier allemaal in. Nadat de eerste reeks is gemolken, kunnen we het opdrijfhek sturen vanuit de melkstal. De koeien kennen dat goed.
€4.500 per ligplaats
Deze stal werd grotendeels in eigen beheer en met veel eigen arbeid rechtgezet. In totaal kostte ze, inclusief sleufsilo, verharding en melkinstallatie, €1 miljoen. Met 160 koeien komen we dus op €6.100 per ligplaats. Eens de stal volledig in gebruik zal zijn met 223 ligplaatsen, zakt dit naar €4.500 per ligplaats.
De sprekers van de studienamiddag bespraken voornamelijk de inrichting van een moderne melkveestal en het nut van sensoren.
