Vrije markt aardappelen mogelijk nog lange tijd verstoord
De kans bestaat dat de vrije markt voor aardappelen ook de rest van het seizoen onder druk blijft staan. Dat stelt brancheorganisatie Belpotato. De Belgische bedrijven geven op dit moment voorrang aan het naleven van de contracten die werden afgesloten tussen de telers, handel en industrie. In een aantal gevallen wordt de levering van contracten enigszins naar latere datum verschoven mits inachtneming van voorafgaande gemaakte afspraken.
De coronamaatregelen hebben een enorme impact op het winkel- en consumptiepatroon in het algemeen en dat van aardappelen in het bijzonder. In de agro-voedingsketen – bestempeld als een ‘essentiële sector’ – draaien voorlopig de meeste bedrijven nog steeds, maar steeds meer mensen werken van thuis uit, of zijn technisch werkloos. Scholen zijn gesloten of geven afstandsonderwijs, cafés, kantines en bedrijfsrestaurants zijn dicht. Enkel afhaaldiensten kunnen nog in restaurants en frituren.
Belpotato zette op een rij hoe de sector wordt geraakt. De markt is alvast fel verstoord. Het feit dat op de vrije markt geen prijsnoteringen meer zijn in België (PCA/FIWAP, Belgapom) en de buurlanden (PotatoNL, RNM) is hiervan een illustratie. De kans is reëel dat deze situatie ook de rest van het seizoen de vrije markt onder druk zal zetten. Telers kunnen dus met aardappelen blijven zitten.
Belgapom - waarin de handel en verwerking zich hebben verenigd - heeft een platform gecreëerd om contracten die om kwaliteitsredenen dringend moeten verwerkt worden alsnog te kunnen verwerken. Daarbij wordt gepoogd op de solidariteit tussen de handel en verwerking een beroep te doen. Het platform is goedgekeurd door de mededingingsautoriteit.
Hamsteren
Vrijwel overal ervaart men hamstergedrag en paniekaankopen in supermarkten. Dat leidt op vandaag tot een spectaculair verhoogde vraag naar verse aardappelen. De verpakkers kunnen de vraag naar product amper bijhouden. Ook de verkoop van chips en diepvriesproducten is voorlopig spectaculair gestegen. Noodgedwongen koken mensen weer meer zelf. Dat betekent wel dat de schikbedrijven, die aardappelen schillen en voorkoken voor frituren, restaurants en grootkeukens kind van de rekening zijn.
Verwerkende industrie
In België is rond 80% van de aardappelproductie bestemd voor verwerking tot diepgevroren aardappelproducten, waarvan het leeuwendeel bestemd is voor de export. België is immers de grootste exporteur van diepgevroren aardappelproducten ter wereld. Ongeveer twee derde blijft binnen de Europese Unie (EU), een derde wordt buiten de EU afgezet. De export gaat verder, maar zowel de logistieke problemen vanwege de beschikbaarheid van containers als de problemen aan grenzen om de producten tot bij hun bestemming te brengen hypothekeren deze uitvoer.
Daarnaast is de situatie fhankelijk van de afzetkanalen van de fabrikanten, zoals we al eerder schreven: bedrijven die leveren aan mondiale fastfoodketens – die als eersten overal hun deuren sluiten, worden zwaar getroffen, en dit leidt tot de tijdelijke sluiting van productie-eenheden in binnen- en buitenland; aan de andere kant blijft de vraag bij supermarkten overal hoog in Europa. Dit laat aan andere bedrijven toe een zeer goed activiteitsniveau te behouden.
Bij de telers
Het Covid-19-virus is ook voor de individuele aardappelteler een ware nachtmerrie, merkt Belpotato op. Veel landbouwbedrijven hebben geïnvesteerd in bewaarloodsen en bijhorende apparatuur om goede aardappelen te kunnen afleveren. Maar aardappelen zijn nu eenmaal een bederfbaar product met een beperkte houdbaarheid. Aardappeltelers hebben nog een grote stock aan aardappelen die plots geen afnemer meer hebben, puur omwille van het Covid-19 virus.
Zeker telers die voorzien zijn op lange bewaring, zodat er ook later op het seizoen nog aardappelen voor de consument beschikbaar zijn, worden met grote verliezen geconfronteerd.
Nieuwe seizoen
Of de coronacrisis ook een impact op het seizoen 2020-2021 zal hebben, is volgens Belpotato niet uitgesloten. Alles wordt in het werk gesteld om de aanvoer van de pootaardappelen voor het volgende seizoen te faciliteren. Want door het aangekondigde droge weer zullen de veldwerkzaamheden volop van start gaan. In elk geval zegt Belpotato.be de situatie op de voet op te volgen en zal dankzij overleg tussen de schakels in de keten en met de overheid de sector niet aan zijn lot overgelaten worden.
Belpotato.be roept alvast de consumenten op om in deze moeilijke tijden terug te vallen op de consumptie van aardappelen en aardappelproducten. De grote variatie aan bereidingen, en het feit dat ze lekker en gezond zijn, kan een steentje bijdragen aan het lekker-van-bij-ons-gevoel in de Belgische huiskamers.
