Paarden voederen in de winter: een hele ommezwaai
Voor wie een paard aan huis houdt, betekent de overgang van de herfst naar de winter een hele ommezwaai. Voor de paarden is dit ook wennen, want ineens wordt –droog - ruwvoer eten hun belangrijkste overlevingsstrategie. De komende weken loodst Landbouwleven zijn ‘paardige’ lezers en hun paarden door de winter met praktische tips voor het leven van elke dag.
Een of meerdere paarden voederen in de winter mag niet beschouwd worden als een helse klus. Dit is iets waar men rekening dient mee te houden, eens men beslist een paard aan huis te stallen. Zo niet, begin er dan liever niet aan. Wie van de nazomer gebruik maakte om zijn of haar infrastructuur winterproof te maken, plukt daar nu de vruchten van. Voor de échte paardenliefhebber is in de winter zorgen voor haar/zijn paarden een dankbare ‘sport’. Wie ‘s avonds in het donker nog eens langs de box(en) sluipt en tevreden gesnuif en geknabbel hoort, is een gelukkig mens die gelukkige paarden op stal heeft! Professor Piet Deprez, vroeger verant woordelijk voor Inwendige Zieken Grote Huisdieren bij de Gentse Faculteit Diergeneeskunde, stopte niet met zijn dagtaak vooraleer hij zijn laatste ronde afwerkte in de stallen van de kliniek.
Vroeger stonden de paarden aangebonden in de stal, zowel leger/rijkswachtpaarden als trekpaarden. Op haphoogte hing een stalen hooiruif waarin hun hooirantsoen werd verstrekt. Hadden deze paarden last van hun halsspieren tijdens het soms dagenlange werk op het veld of op missie voor het Koninkrijk? Het thema was zelfs niet aan de orde. Natuurlijk zal elke waarheid wel zijn reden hebben en ons advies is dus kort en bondig: ken uw paard. Sommige paarden hebben nu eenmaal de slechte gewoonte om hun op de grond verstrekt hooi rond te zwiepen in de stal. Op zich is dit niet echt een probleem als het paard op stro staat, maar indien de bodembedekking bestaat uit houtkrullen, zaagsel of hennep is dit wel een probleem. Op zoek naar het ultieme plukje hooi tegen de ochtend krijgt het paard tegen beter weten in soms meer bodembedekking binnen dan hooi, met dikwijls onverklaarbare verstoppings- of gaskoliek tot gevolg. Dergelijke paarden zijn beter af met een ruif. En een ruif is degelijker dan een hooinet, dat eigenlijk alleen zijn nut heeft op transport.
Veel paardenhouders hangen toch een hooinet in de stal. Dit moet ook op veilige hoogte hangen en bengelt van hot naar her als het paard probeert een pluk hooi te grijpen. Men moet steeds van de veronderstelling uitgaan dat paarden gaan liggen in hun stal en soms hun benen in de lucht steken. Blijven hangen in hun hooinet is hier het absolute horrorscenario.
Een hooiruif dient natuurlijk ook op de juiste hoogte te hangen om ongelukken te vermijden en wordt dus bij het ophangen aangepast aan de hoogte van het paard. Zo niet loert hier ook gevaar van blessures om de hoek. Informatie inwinnen bij een ervaren handelaar, of gaan kijken bij een paardenhouder waar hooiruiven in gebruik zijn, is dus een aanrader. Denk niet dat een paard dat hooi eet uit zijn ruif steeds met het hoofd omhoog staat. Dat is absoluut niet het geval. Het paard trekt een pluk hooi los en daardoor valt het dikwijls op de grond onder de ruif op weg naar de paardenmond. Slim als het dier is, plukt het afwisselend hoog en laag, eens in het midden en dikwijls aan de zijkant. Nog nooit heb ik een paard gekend dat daar slechter van werd. Wel integendeel.
Dergelijke paarden, die er een hels plezier in hebben om hun hooi in te trappen in hun box, zijn eigenlijk beter tot de ruif gedoemd op stal. Buiten eten ze sowieso hooi van de grond in de winter. De uren die ze op stal doorbrengen zijn ze dan ‘druk bezig’ met hun hooiruif. Een paard dat iets te doen heeft op stal, ontwikkelt minder stalondeugden, zoals weven, schuren of kribbebijten.
Wat uitermate belangrijk is als hooi of voordroog verstrekt wordt via de ruif is het opschudden. Als je hooi geeft, is dat omwille van het stof dat het paard onvermijdelijk binnenkrijgt tijdens het eten en als je voordroog verstrekt is dat omdat deze zeer vast geperst wordt.
Paardenhouders die verplicht zijn om het hooi nat te maken zijn echt veel beter af met het voederen via de hooiruif op stal, omdat aan nat hooi nog meer bodembedekker gaat kleven natuurlijk. Denk niet dat een paard bezigheidstherapie heeft met het lostrekken van voordroog dat via de ruif wordt gevoederd. Dan wordt het pas een kwelling voor de paardenhals, want het dier kan er met moeite bij. Alles wat in de hooiruif gaat, dient dus te worden losgeschud. Op deze manier kan het paard er makkelijk en zonder al te veel gymnastiek bij. Jazeker, dit is arbeidsintensiever, zeker als het om meerdere paarden gaat. Voor ons is een winterse stoofschotel klaarmaken immers ook meer werk dan een biefstuk op de zomerse barbecue gooien. Een hooiruif is het best altijd ‘los’ gevuld. Propvol proppen is hier geen optie.
Geen enkel paard keert graag terug naar een vuile box zonder eten. Maak er een erezaak van om elke dag de mest te verwijderen als het paard buiten loopt op staat. Deze ‘sportieve’ activiteit is goed voor mens en paard. Terwijl het paard zijn winteruurtjes buiten klopt, verlucht de stal en verdwijnt het ronddwarrelend stof van stro of andere bodembedekking.
Denk er wel aan om op koude dagen kort na de middag de box af te sluiten, zodat de waterleiding niet te veel kou vat. Dokter een systeem uit om het paard ’s nachts niet helemaal op te sluiten (zie foto) als het vriest. Laat de bovendeur zoveel mogelijk open en sluit ze gedeeltelijk af zodra de vorst toeslaat.
Laat het licht aan overdag als het paard door bepaalde omstandigheden een dag op stal moet blijven. Eventuele TL lampen vervangen door ledlampen laat zich snel voelen in de afrekening van de elektriciteit.
