Startpagina Recht

Recht: voetweg verdwijnt niet samen met de Buurtwegenwet

Over onze akker loopt volgens de Atlas der Buurtwegen een voetweg, maar deze is al jaren in onbruik. In één van de vorige nummers lazen we dat de Buurtwegenwet werd afgeschaft. Werd hiermee ook deze trage weg afgeschaft? Advocaat Jan Opsommer antwoordt.

Leestijd : 4 min

Vooraleer in te gaan op deze vraag, wijzen we er graag op dat een buurtweg en een trage weg niet hetzelfde betekent. Buurtwegen zijn wegen die zijn opgenomen in de Atlas der buurtwegen, ongeacht de naam die ze in de volksmond kregen. Het begrip trage weg was lange tijd geen juridisch begrip en had enkel een algemene spreekwoordelijke betekenis. Het begrip ‘trage wegen’ was lang een verzamelnaam voor allerhande wegen en paden van rustig verkeer. We denken hierbij aan de klassieke buurtwegen, maar ook aan veldwegen, paadjes, kerkwegels, jaagpaden, oude spoorbedingen die in een fietspad werden omgevormd enz. Sinds kort is de trage weg ook een juridisch begrip dat in het Decreet op de gemeentewegen gedefinieerd wordt als een gemeenteweg die hoofdzakelijk bestemd is voor niet-gemotoriseerd verkeer.

Nieuwe regelgeving

Sinds 1 september 2019 is het nieuwe Decreet op de gemeentewegen in voege gegaan. Dit is een nieuwe regelgeving voor alle gemeentewegen, inclusief de zogenaamde “buurtwegen”. De Buurtwegenwet werd door dit nieuwe decreet afgeschaft. Dit decreet vervangt echter enkel de regelgeving voor de openbare weg en niet de bestaande plannen. De Atlas der Buurtwegen blijft bijgevolg bestaan en blijft een zeer belangrijk instrument in het kader van dit decreet.

Het nieuwe Decreet op de gemeentewegen schept een kader, waarbij duidelijk blijkt dat de ontsluiting en verkeersveiligheid van alle wegen prioritair zijn, maar waar ook een bijzondere rol is weggelegd voor de wegen ingetekend op de Atlas.

Dit houdt eveneens in dat de afschaffing van (trage) wegen nog slechts een uitzonderingsmaatregel is. Een buurtweg die in de Atlas staat, kan nog steeds worden afgeschaft, maar enkel door een gemeenteraadsbesluit. Bovendien rust op de gemeenteraad een verhoogde motiveringsplicht waarom zij meent tot afschaffing te moeten overgaan, terwijl behoud of minstens verlegging ervan eigenlijk de voorkeur van de decreetgever krijgt.

Verjaring?

Vóór inwerkingtreding van het nieuw Gemeentewegendecreet kon een buurtweg verdwijnen door verjaring mits hij 30 jaar lang niet meer werd gebruikt. Dit gebeurde evenwel niet automatisch, maar diende te worden vastgesteld door een rechtbank in een vonnis of arrest. Met de inwerkingtreding van het nieuw decreet, werd deze regel afgeschaft. Net als elke gemeenteweg, kan ook een buurtweg niet meer verdwijnen door verjaring. De nieuwe regelgeving is dus strenger voor de afschaffing van de buurtwegen dan de voormalige wet. Echter, indien een buurtweg voor 1 september 2019 reeds verjaard was, kan deze verjaring nog steeds worden ingeroepen op grond van de vroeger geldende regels, ook al zal de rechterlijke uitspraak pas na de inwerkingtreding van het nieuwe decreet tussenkomen.

Dit betekent concreet dat de in onbruik geraakte voetweg op het perceel land niet automatisch is komen te vervallen. Indien u kunt bewijzen dat de voetweg gedurende minstens 30 jaar voorafgaand aan 1 september 2019 niet meer werd gebruikt, kunt u wel nog proberen de verjaring te laten vaststellen. U zult hiervoor zelf een gerechtelijke procedure moeten opstarten waarbij u zich beroept op de oude wetgeving.

Moeilijk bewijs

De bewijslast om aan te tonen dat de buurtweg is verdwenen door verjaring ligt bij de eigenaar die de verjaring inroept. Buurtwegen (zowel de voetwegels als de bredere wegen) kunnen niet door verjaring verdwijnen zolang zij tot het openbaar gebruik dienen. In het verleden heeft het Hof van Cassatie reeds meermaals geoordeeld dat het begrip openbaar gebruik in de zin van dat artikel 12 Buurtwegenweg elk gebruik, hoe miniem ook, is.

Rechters die oordeelden dat onder openbaar gebruik van een weg, moet worden verstaan de gebruikelijke doorgang van het publiek en niet een toevallig en schaars gebruik, werden daarom teruggefloten. Dit betekent dan ook dat het bewijs door de gemeente van één of enkele passages gedurende de dertig jaar voor 1 september 2019 meteen tot gevolg zal hebben dat de buurtweg blijft bestaan en de vordering die gebaseerd werd op verjaring wordt afgewezen.

Uiteraard zal de bewijslast om aan te tonen dat de buurtweg was verdwenen door verjaring steeds moeilijker worden naarmate het cruciale tijdstip van 1 september 2019 verder achter ons ligt.

Het wordt binnenkort onmogelijk om buurtwegen door verjaring te laten verdwijnen.

Jan Opsommer

Als abonnee op Landbouwleven geniet u van een voordeeltarief van 45 euro (incl. btw.) per vraag aan onze gespecialiseerde juridische dienst. Het geschreven en gedocumenteerde antwoord wordt u met de post of per mail opgestuurd. Stuur uw vraag per post naar: Landbouwleven - 100 Koningsstraat -1000 Brussel. Of per e-mail: juridischedienst@landbouwleven.be. Betaling: via overschrijving op rekening BE31 1030 1157 0855 van Landbouwleven met de mededeling « Juridische vraag ». Gelieve ten laatste 10 dagen na het sturen van uw vraag te betalen. Niet-abonnees: tarief 85 euro.

Lees ook in Recht

Omgevingsvergunningsprocedure wordt vereenvoudigd

Recht Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) wil de omgevingsvergunningsprocedures drastisch vereenvoudigen tot één basisprocedure. Ook het milieueffectenrapport mag voor haar een heel stuk eenvoudiger worden.
Meer artikelen bekijken