Recht: wat is openruimtegebied en wat zijn de gevolgen?
Ik lig al geruime tijd in conflict met een buurtbewoner die nu dreigt met een strafklacht tegen mij wegens een bouwmisdrijf. Volgens de buurman zou een klein bijgebouw van mij zonder vergunning zijn opgericht. Omdat dit gebouwtje volgens mijn buurman in openruimtegebied ligt, zou dit bouwmisdrijf niet kunnen verjaren. Het klopt dat ik voor dit kleine gebouwtje geen vergunning heb. Maar het werd wel al bijna 8 jaar geleden opgericht. Moet ik nog iets vrezen?
Het antwoord op de vraag of u nog iets te vrezen hebt van een strafklacht, hangt samen met de vraag of de oprichting van het kleine gebouwtje strafrechtelijk verjaard is. Daarbij is de ligging van het perceel waarop het gebouwtje werd opgericht belangrijk.
Verjaring?
Bij de verjaring van stedenbouwmisdrijven wordt een onderscheid gemaakt tussen een oprichtingsmisdrijf en een instandhoudingsinbreuk. Zoals de naam het zelf zegt, omvat de eerste categorie het misdrijf van het bouwen of oprichten zonder vergunning, terwijl het tweede misdrijf het in stand houden van een onwettig bouwwerk betreft. In het eerste geval vat de verjaringstermijn aan bij aanvang van het misdrijf. Bij instandhoudingsmisdrijven, start de verjaringstermijn pas met lopen van zodra het misdrijf ophoudt te bestaan, waardoor ze “onverjaarbaar” zijn, zolang ze bestaan. De instandhouding is echter enkel strafbaar in ruimtelijk kwetsbare gebieden.
De verjaring betekent dat er geen strafvordering meer kan worden uitgeoefend. Het misdrijf blijft begaan, maar is niet langer strafbaar. De verjaring van de strafvordering neemt het illegale karakter evenwel niet weg. Dit betekent dat de oprichting van uw gebouwtje strafrechtelijk verjaard kan zijn, maar dat het gebouw hierdoor nog steeds onvergund en dus onwettig blijft.
Een stedenbouwkundig misdrijf verjaart na een periode van 5 jaar. Deze periode kan binnen deze periode evenwel (één keer) gestuit worden, waardoor een nieuwe periode van 5 jaar aanvangt. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer binnen de eerste periode wordt gedagvaard.
Herstelvordering
We wijzen er op dat een onderscheid moet gemaakt worden tussen de strafrechtelijke en de burgerrechtelijke vervolging van stedenbouwkundige misdrijven. De burgerlijke vordering betreft de mogelijkheid voor een overheid of een derde belanghebbende om een herstelmaatregel op te laten leggen.
Artikel 6.3.3. VCRO stelt dat de bevoegde overheid ook voor de burgerlijke rechtbank herstelmaatregelen en dwangsom kan vorderen, ongeacht of de te herstellen schade veroorzaakt is door stedenbouwkundige misdrijven of inbreuken.
De herstelvordering wordt bij de burgerlijke rechtbank ingeleid door de gewestelijke of gemeentelijke stedenbouwkundige inspecteur of de burgemeester, respectievelijk in naam van het Vlaamse Gewest of van de gemeente.
Het vorderingsrecht verjaart in ruimtelijk kwetsbaar gebied: na verloop van tien jaar; in open ruimtegebied: na verloop van tien jaar en in de andere gebieden: na verloop van vijf jaar.
Gelet op de afwijkende termijn die geldt binnen het openruimtegebied, moeten wij voor u nagaan wat dit openruimtegebied juist is en of uw eigendom er in valt.
Openruimtegebieden
De open ruimte kan worden omschreven als de ruimte waarin de niet-bebouwde ruimte primeert en waarin dus het open karakter overweegt. De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) definieert de open ruimte in artikel 6.1.1., 5° als de landelijke en recreatiegebieden, aangewezen op plannen van aanleg, voor zover ze geen ruimtelijk kwetsbaar gebied uitmaken, hetzij de gebieden, aangewezen op ruimtelijke uitvoeringsplannen, die vallen ofwel onder de categorie van gebiedsaanduiding `landbouw' of `recreatie' ofwel onder de subcategorie `gemengd openruimtegebied', voor zover het gebied geen onderdeel is van het Vlaams Ecologisch Netwerk.
In het Omgevingvergunningsdecreet wordt het “gemengd openruimtegebied” vermeld als een subcategorie van het “overig groen” als stedenbouwkundig voorschrift in een ruimtelijk uitvoeringsplan. Dit gemengd openruimtegebied wordt gedefinieerd als het gebied waarbij natuurbehoud, bosbouw, onroerend erfgoed, landbouw en recreatie nevengeschikte functies zijn.
De openruimtegebieden kunnen op de diverse grafische kaarten van de overheid worden geconsulteerd.
Concreet?
Uit de opzoekingen die we deden blijkt dat uw percelen niet in openruimtegebied gelegen zijn, wat inhoudt dat eventuele stedenbouwkundige misdrijven verjaren na afloop van 5 jaar na oprichting. Aangezien u de oprichting ruimt 8 jaar geleden situeert en er nog geen klacht werd neergelegd, menen wij dat de stafvordering in elk geval verjaard zal zijn.
