W ie tijdens de voorbije vroege lentedagen een bezoekje bracht aan het tuincentrum, kon er niet naast kijken: de kleurrijke rekken gevuld met de mooiste zomerse bolgewassen, zij het dan dat de kleuren nu nog afkomstig zijn van de foto's op de verpakkingen. Wie echt wil genieten van deze rijkelijk bloeiende gewassen, moet ze in de komende weken opplanten en nog een klein beetje geduld hebben om er dan een hele (na)zomer lang plezier aan te beleven. Wij geven alvast een antwoord op al je vragen over deze vrolijke zomergasten.
Wanneer planten?
Omdat de meeste van deze bollen afkomstig zijn uit subtropische gebieden, zijn ze bij ons helaas niet winterhard en hebben ze nood aan warmte. Het best kunnen ze geplant worden als de bodemtemperatuur voldoende hoog is (10 à 15 °C). Ze beginnen dan onmiddellijk te groeien, waardoor de kans dat ze wegrotten in een te koude en natte grond veel kleiner is. Zorg er in elk geval voor dat ze nog niet uitgelopen zijn als er nog vorst verwacht wordt of dek het jonge schot af als er nog late nachtvorst voorspeld wordt. Voor de moestuinier is het eenvoudig: ze kunnen gelijk met de aardappelen de grond in, want eigenlijk zijn dat ook ‘zomerbollen’.
Hoe deze bollen het best overwinteren?
Aangezien deze gewassen geen vorst verdragen, is de kans groot dat ze onze winters niet overleven als ze in de grond achterblijven. In zachte winters en mits de nodige zorgen (goed afdekken met mulchmateriaal en/of afgevallen bladeren) bestaat de kans dat bepaalde soorten (de bewarings-, temperatuurs- en vochtigheidscondities zijn verschillend per soort) de winter wel goed doorkomen en dat ze het volgende seizoen zelfs nog rijkelijker bloeien. Wie op zeker wil spelen, kan de bollen uit de grond halen en ze droog en koel maar vorstvrij bewaren, nadat ze uitgebloeid zijn en het loof afgestorven is. Om te vermijden dat de bollen uitdrogen, kan men ze het best bewaren in een kistje met zand of turf. Een andere mogelijkheid is om ieder jaar nieuwe bollen te kopen en om ze op het juiste moment uit te planten.
Waar planten?
Zomerbloeiende bollen stellen weinig eisen aan de bodem, maar op natte plekken is de kans dat ze zullen wegrotten wel zeer groot, zeker wanneer we ze vollegronds proberen te overwinteren. In zanderige bodems kan het nodig zijn om wat extra water te geven gedurende droge periodes. Omdat de bol eigenlijk een opslagplaats is voor voedingsstoffen, stelt hij weinig eisen wat betreft de bemestingstoestand van de bodem.
Wie de bol in het najaar wil rooien om hem het volgende jaar opnieuw uit te planten, kan gedurende de zomer het best wat extra meststof toedienen. Zo kan de bol voldoende reservevoedsel opslaan voor het volgende groeiseizoen. Aangezien de meeste soorten ook van de warmte houden, verkiezen ze in het algemeen een plekje in de volle zon.
Hoe zomerbollen planten?
In de handel zijn speciale bollenplanters te koop. Men duwt eenvoudig de cilinder volledig in de grond, waarna de grond, door de tapse vorm, in de cilinder blijft zitten. Vul de plantput tot de gewenste diepte terug met grond, druk lichtjes aan en plaats de bol nu in het plantgat met de spitse kant naar boven (begoniaknollen met de ingedeukte kant naar boven). Maak de rest van de aarde wat fijn, vul het plantputje en druk de grond voorzichtig aan. Op die manier zit de bol goed ingesloten in de grond, maar blijft de grond voldoende luchtig. Natuurlijk kan je bollen ook gewoon planten met een klassiek plantenschopje. In vergelijking met winterbloeiende bollen, worden ze wat minder diep geplant (3 tot 5 cm). Zo kunnen ze optimaal profiteren van de bodemwarmte. Als algemene regel geldt dat er evenveel grond boven de bollen moet komen als de hoogte van de bol of de knol.
Mogen deze bollen ook in potten geplant worden?
Veel van deze gewassen doen het goed in pot en brengen zo een hele zomer lang kleur op het terras. Zo zijn begonia’s, kleine dahlia's, zantedeschia’s, oxalis en bepaalde lelies schitterende potplanten. Je kan ook naar hartenlust experimenteren met andere soorten en je kan allerlei combinaties uitproberen. Een bijkomend voordeel is dat je de bollen op deze manier heel makkelijk kan overhouden door de potten op een vorstvrije plek, zoals een garage of schuur, te overwinteren. In het vroege voorjaar kunnen ze dan op een warmer plekje (bijvoorbeeld een veranda) gezet worden. Als ze dan na de IJsheiligen naar buiten kunnen, staan ze na een paar weken al volop in bloei.
De zomer uit een bolletje
En dit zijn ze dan, de mooiste zomerbloeiers voor volle grond en terras:
Knolbegonia's Deze bloemen zijn een echt Belgisch topproduct. Ze worden massaal gekweekt in de streek rond Lochristi, waar 's zomers de velden vol begonia's voor een kleurrijk spektakel zorgen. Begonia's zijn er in vele vormen (kleinbloemig, grootbloemig, gevulde bloemen, gemarmerde blaadjes, ge-franjerde bloemblaadjes, hangende soorten...) en kleuren (van wit naar geel en oranje en van roze naar dieprood. Plant de bollen ondiep (+/- 2 cm) op een onderlinge afstand van 20 cm. Begonia's bloeien letterlijk een zomer lang (tot 5 maanden). Ondertussen zijn er meer dan 20.000 cultivars beschikbaar met een enorme verscheidenheid aan groeivormen, bloemen en kleuren.
Dahlia's Deze bloemen worden ook zeer gewaardeerd als snijbloem, de mooiste bloemen worden gekweekt in de volle zon.
Gladiolen Deze bloemen geven de voorkeur aan een goed doorlaatbare, voedselrijke grond. Ze worden vaak aangeplant om ze nadien als snijbloem te gebruiken.
Nanus-hybriden De bollen van deze kleinbloemige hybriden zijn winterhard en kunnen gewoon in de grond overwinteren.
Lelies Er bestaan ongeveer 100 verschillende soorten lelies, maar door kruisingen ontstonden er gigantisch veel tuinhybriden. Leliebollen zijn niet beschermd door een bolhuid en worden daarom het best zo snel mogelijk na aankoop geplant. Door zijn lange vaasleven is de lelie ook als snijbloem een echte topper. Omdat er zo veel verschillende soorten en cultivars zijn, is het moeilijk te zeggen wat de ideale groeiomstandigheden zijn voor dé lelie. Kijk daarom op de verpakking waar en hoe diep de bollen het best geplant worden.
Je kan dus het best niet langer wachten om ze te planten. De omstandig heden laten toe om nu al de eerste zomerbollen in de grond te steken. Zorg dan wel voor de nodige bescherming, mocht er toch nog late nachtvorst voorspeld worden op het moment dat de jonge spruiten al boven de grond staan.
Geert Brantegem
