Asters zorgen voor kleur in de late zomer en herfst

M aar het moderne assortiment is veel ruimer dan de klassieke Aster novi-belgii en Aster novae-angliae. De meeste asters bloeien rijkelijk in de periode van de zomer tot de late herfst, als andere planten al vaak op hun retour zijn. Alleen al daarom zijn het waardevolle tuinplanten, zeker als ze in grotere groepen worden samen geplant. Tuinasters zijn er in allerlei tinten wit, roze, paars en blauw en variëren in hoogte van 20 cm tot 1,5 m. We zetten graag hun botanische voorouders en de mooiste tuinasters eens in het late zomerzonnetje.

Composietenfamilie

De asters behoren tot één van de soortrijkste plantenfamilies, de Asteraceae , in het Nederlands de composietenfamilie of de familie van de samengesteldbloemigen. Ze hebben een typische bloeiwijze , met name de sterk gereduceerde bloemen die in bloemhoofdjes bijeen staan. Wat bij deze familie de bloem lijkt, is dus in feite een verzameling van vaak honderden gereduceerde bloemetjes. Binnen deze familie behoren ze tot het Aster geslacht, een enorm geslacht dat meer dan 600 soorten telt, verspreid over Europa, Azië, Amerika en Zuid-Afrika.

Botanische soorten en hun tuincultivars

Aster novi-belgii is een van de meest gekende en gekweekte astersoorten en is de voorvader van de mooiste tuinasters. Mooi, maar zeer gevoelig voor witziekte. Daarom is het aan te raden aan te planten op open, luchtige standplaatsen waar de planten door de wind en de zon vlug opdrogen en ze minder last hebben van deze schimmelziekte. Mocht de plant onverhoopt toch ziek worden, bv. als gevolg van een natte zomer, dan zit er niets anders op dan ze diep terug te snoeien en te hopen dat ze het volgende seizoen kan groeien en bloeien zonder ziek te worden.

De planten verjongen zich door het vormen van uitlopertjes, waardoor de groeikracht in het midden van de plant na enkele jaren afneemt. Om de plant mooi gevuld en groeikrachtig te houden kan je ze best na een aantal jaren delen en opnieuw opplanten. Zijn naam dankt de plant aan de Belgische botanicus Hermann die de plant in de 17e eeuw voor het eerst omschreef nadat hij ze opgemerkt had in de buurt van “New Amsterdam”, het latere New York in Noord-Amerika. De correcte Nederlandse naam is trouwens ‘Nieuw-Nederlandse aster’.

Van deze herfstbloeiende soort bestaan er heel wat mooie tuinasters, die in ideale omstandigheden tot 1m hoog worden. Soorten die wat minder gevoelig, maar niet immuun zijn tegen witziekte zijn o.a.: ‘Harrison’s Blue’, ‘Marie Ballard’ met korenbloemblauwe, grote, gevulde bloemen en de paarse gevuldbloemige ‘Coombe Rosemary’.

Aster novae-angliae is een soort met behaarde bladeren die voor het overige heel sterk lijkt op de gladbladige Aster novi-belgii. Ook van deze laatbloeiende soort zijn heel wat tuincultivars op de markt die jammer genoeg ook gevoelig zijn voor aantasting door witziekte. De meeste cultivars worden 1 m hoog en zijn beschikbaar in de tinten lila, roze en karmijn.

Aster alpinus is een laag (15 cm hoog) blijvende dwergsoort met een zodevormende groeiwijze, die bloeit in juni/juli met paarsblauwe bloemen met een oranjegeel hart. Er zijn ook vormen met roze, donkerpaarse en roomwitte bloemen op de markt. Dit plantje groeit goed in ons gematigd klimaat en heeft een voorkeur voor wat zwaardere, niet te rijke kleigronden.

Aster dumosus is de verzamelnaam voor in cultuur ontstane dwergvormen van de herfstasters (novi-belgii en novae-angliae), die in hoogte variëren tussen 20 en 40 cm. Sommige cultivars hebben de neiging om zich vlug in de breedte uit te spreiden door middel van uitlopertjes en moeten goed in toom gehouden worden. Een gevolg hiervan is dat het hart van deze asters, net als bij hun grote broertjes, na enkele jaren dreigt te verhouten. Om dit te vermijden kan men de oude planten, om de paar jaar, in de herfst scheuren en verjongen. Mooie cultivars zijn o.a.: ‘Jenny’ met dubbele, rode bloemen, ‘Professor Kippenberg’ een lavendelblauw bloeiende cultivar met een goudgeel hartje, ‘Schneekissen’ een witbloeiende cultivar en ‘herbstgruss von Besserhof’ met roze bloemen

Aster ericoides is een astersoort met lancet- tot lijnvormige bladeren, met slanke, rechtopstaande, bovenaan vertakkende stengels die 60 tot 100 cm hoog worden. Ze bloeien in september-oktober met witte, bij het uitbloeien soms roze, kleine (8-12 mm) bloemetjes. Ondanks hun hoogte blijven ze dankzij hun kleine bloemetjes toch mooi rechtop staan. Deze soort doet het goed op eerder droge gronden. ‘Monte casino’ is een mooie, witbloeiende cultivar, ‘Blue Star’ een paarsblauw bloeiende cultivar

Aster linosyris , ook wel goudaster genoemd, bereikt een hoogte van ongeveer 50 cm en heeft lancetvormige, dofgroene bladeren. De heldergele bloemhoofdjes (12 mm) zonder de typische straalbloemen, verschijnen in augustus en september in compacte trossen aan het einde van de slanke stengels. Vaak wordt van deze soort de cultivar ‘Gold Dust’ aangeboden, die iets vroeger bloeit met licht gele bloemetjes.

GB